Η εμφάνιση της αφρικανικής σκόνης, που επηρεάζει την Ελλάδα, είναι ένα φαινόμενο που συμβαίνει συχνά, ειδικά όταν οι μετεωρολογικές συνθήκες διευκολύνουν τη μεταφορά σωματιδίων σκόνης από την έρημο Σαχάρα. Οι συχνότητα και η ένταση αυτού του φαινομένου μπορεί να διαφέρουν από έτος σε έτος, αλλά συνήθως σημειώνονται περίπου 13 περιπτώσεις αφρικανικής σκόνης ανά έτος. Αυτό το φυσικό γεγονός μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία μας, καθώς επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα του αέρα. Η αφρικανική σκόνη μεταφέρει σωματίδια διαφόρων μεγεθών όπως τα PM10, PM2,5 και ακόμα και μικρότερα, και μπορεί επίσης να μεταδώσει ρύπους από την ατμόσφαιρα. Η αύξηση αυτών των σωματιδίων στον αέρα μπορεί να επιδεινώσει αναπνευστικά νοσήματα όπως το άσθμα, η βρογχίτιδα και οι αλλεργίες. Τα άτομα που ήδη πάσχουν από αναπνευστικά προβλήματα είναι πιο ευαίσθητα κατά τις περιόδους με υψηλά επίπεδα σκόνης, και αυτό αντανακλάται στην αύξηση των επισκέψεων στα νοσοκομεία. Εξαιρετική προσοχή απαιτείται για τους κατοίκους των αστικών κέντρων και των περιοχών με ήδη χαμηλή ποιότητα αέρα, σύμφωνα με την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ).
Επιδράσεις στο αναπνευστικό σύστημα:
Μία από τις κύριες επιπτώσεις της αφρικανικής σκόνης στην υγεία είναι η επίδρασή της στο αναπνευστικό μας σύστημα. Τα λεπτά σωματίδια της σκόνης μπορούν να διεισδύσουν βαθιά στους πνεύμονες και ακόμη και να μπουν στην αιματοκυκλοφορία. Για άτομα που πάσχουν από άσθμα, βρογχίτιδα ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), η έκθεση σε αυτά τα σωματίδια μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα και να προκαλέσει δυσπνοια, βήχα, συριγμό και δυσφορία στο στήθος.
Αλλεργίες και ερεθισμός:
Η αφρικανική σκόνη μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις σε ορισμένα άτομα, ερεθισμό του αναπνευστικού συστήματος, συμφόρηση της μύτης, φτέρνισμα και υγρά μάτια. Οι άνθρωποι με αλλεργίες ή ευαισθησίες σε περιβαλλοντικούς παράγοντες μπορεί να εμφανίσουν αυξημένα συμπτώματα κατά τις περιόδους με υψηλά επίπεδα αφρικανικής σκόνης.
Καρδιαγγειακές επιδράσεις:
Πέραν των αναπνευστικών προβλημάτων, η έκθεση στην αφρικανική σκόνη έχει συνδεθεί με καρδιαγγειακά προβλήματα. Τα σωματίδια μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή, οξειδωτικό στρες και συστολή των αγγείων, καθώς και να αυξήσουν τον κίνδυνο καρδιακών επεισοδίων, εγκεφαλικών επεισοδίων και άλλων καρδιαγγειακών νοσημάτων, ιδίως σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού.
Επίδραση στο ανοσοποιητικό σύστημα:
Η μακροχρόνια έκθεση στην αφρικανική σκόνη μπορεί επίσης να επηρεάσει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, καθιστώντας μας πιο ευάλωτους σε λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος και άλλες ασθένειες. Η φλεγμονώδης αντίδραση που προκαλείται από τα σωματίδια σκόνης μπορεί να αποδυναμώσει την άμυνα του σώματος και να δυσκολέψει την καταπολέμηση των παθογόνων μικροοργανισμών.
Μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι για την υγεία:
Η μακροπρόθεσμη έκθεση στην αφρικανική σκόνη και τους ρύπους που συνοδεύουν έχει συσχετιστεί με κίνδυνους για την υγεία, όπως αναπνευστικά νοσήματα, μειωμένη πνευμονική λειτουργία, καρδιαγγειακές διαταραχές και ακόμα και ορισμένους τύπους καρκίνου. Η συνεχής έκθεση σε υψηλά επίπεδα σωματιδίων σκόνης μπορεί να έχει συσσωρευτικές επιπτώσεις στην υγεία με την πάροδο του χρόνου. Σύμφωνα με μία ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε το 2020 για την επίδραση της σκόνης στην ποιότητα του αέρα στην Ευρώπη, εκτιμάται ότι 42.000 θάνατοι ετησίως αποδίδονται στη σκόνη, ενώ στις μεσογειακές χώρες το 27-44% των θανάτων που σχετίζονται με τα σωματίδια PM10 οφείλεται στην αφρικανική σκόνη.
Για να μειώσουμε τις επιπτώσεις της αφρικανικής σκόνης στην υγεία μας, υπάρχουν ορισμένες πρακτικές συμβουλές που μπορούμε να ακολουθήσουμε:
1. Να ενημερωνόμαστε: Για να γνωρίζουμε πότε αναμένεται υψηλή συγκέντρωση αφρικανικής σκόνης, πρέπει να παρακολουθούμε τις αναφορές για την ποιότητα του αέρα και τις μετεωρολογικές προβλέψεις.
2. Περιορίζουμε τις δραστηριότητες στον εξωτερικό χώρο: Κατά τη διάρκεια περιόδων με υψηλή συγκέντρωση σκόνης, αποφεύγουμε εκτεταμένες δραστηριότητες στον εξωτερικό χώρο, ιδιαίτερα τις ημέρες με αέρα, όταν τα σωματίδια είναι περισσότερο πιθανό να αιωρούνται στον αέρα.
3. Κλείνουμε τα παράθυρα και τις πόρτες: Ενώ πρέπει να εξαερίζουμε τους χώρους μας, κρατάμε τα παράθυρα και τις πόρτες κλειστά για να αποτρέψουμε την είσοδο σωματιδίων σκόνης.
4. Χρησιμοποιούμε καθαριστές αέρα ή φίλτρα: Εάν έχουμε, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε καθαριστές αέρα ή φίλτρα προκειμένου να βελτιώσουμε την ποιότητα του εσωτερικού αέρα.
5. Φοράμε μάσκες: Όταν βγαίνουμε έξω, ειδικά σε συνθήκες σκόνης, μπορούμε να φοράμε μάσκες για να μειώσουμε την εισπνοή σωματιδίων σκόνης.
6. Πίνουμε άφθονο νερό: Πρέπει να είμαστε ενυδατωμένοι, ιδίως κατά τις περιόδους με υψηλές συγκεντρώσεις σκόνης. Ειδικά άτομα με προϋπάρχουσες αναπνευστικές παθήσεις θα πρέπει να λαμβάνουν τις απαραίτητες προφυλάξεις για να μειώσουν τις επιπτώσεις της έκθεσης σε σωματίδια σκόνης. Οι ασθματικοί μπορεί να χρειαστεί να αυξήσουν τη δοσολογία ή συχνότητα λήψης των εισπνεόμενων φαρμάκων τους, σύμφωνα με το πλάνο ελέγχου που τους έχει συνιστάται από τον γιατρό τους, προκειμένου να μειώσουν τα συμπτώματα. Γενικά, όλοι οι πολίτες πρέπει να λάβουν τα αναγκαία μέτρα προφύλαξης για να προστατεύσουν την υγεία τους κατά τη διάρκεια των περιόδων με υψηλές συγκεντρώσεις αφρικανικής σκόνης. Πρέπει να θυμόμαστε ότι ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για παθώντες από άσθμα, λόγω εαρινών αλλεργιών.
