Ο πρόσφατος θάνατος του επίσης ηθοποιού, Αίαντα Μανθόπουλου, στο νοσοκομείο “Αττικόν” έχει φέρει στο προσκήνιο τη συζήτηση για τον εγκεφαλικό θάνατο. Μετά από διάστημα νοσηλείας στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), ο 61χρονος ηθοποιός διακομίστηκε στο νοσοκομείο μετά από ένα βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο, υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση και παρέμεινε στη ΜΕΘ. Οι οικείοι του μιλούσαν για εγκεφαλικό θάνατο, περιμένοντας την επίσημη πιστοποίηση από τους γιατρούς, ώστε να δωρίσουν τα όργανά του.
Ας επισκεφθούμε τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), ο οποίος είναι ο αρμόδιος φορέας για την πιστοποίηση του εγκεφαλικού θανάτου, και ας ρίξουμε φως στα τρία σημαντικά ερωτήματα που σχετίζονται με αυτή την κατάσταση. Επιπλέον, θα εξετάσουμε και τη διαδικασία μεταμόσχευσης οργάνων, η οποία αποτελεί μια κρίσιμη ιατρική πρακτική.
1. Κατανόηση του εγκεφαλικού θανάτου
Ο εγκεφαλικός θάνατος είναι η κατάσταση στην οποία ο εγκέφαλος δεν έχει ικανότητα επαναφοράς και ολόκληρο το εγκεφαλικό στέλεχος έχει υποστεί μη αναστρέψιμη βλάβη. Όταν υπάρχει ανεπανόρθωτη βλάβη στο εγκεφαλικό στέλεχος, ο εγκέφαλος θεωρείται νεκρός και, από εκεί και πέρα, ο άνθρωπος θεωρείται νεκρός. Αυτό συμβαίνει επειδή ο φλοιός του εγκεφάλου και τα κέντρα ελέγχου ζωτικών λειτουργιών εξαρτώνται από το εγκεφαλικό στέλεχος. Συνεπώς, ο θάνατος του εγκεφαλικού στελέχους οδηγεί αναπόφευκτα στον θάνατο του εγκεφάλου εντός σύντομου διαστήματος. Ο εγκεφαλικός θάνατος ακολουθείται από τον “σωματικό” θάνατο, δηλαδή τον θάνατο όλων των οργάνων του σώματος, το οποίο συμβαίνει μέσα σε 48-72 ώρες. Κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος, παρατηρείται η απορρύθμιση όλων των λειτουργιών του οργανισμού.
Όταν ένα άτομο υποστεί εγκεφαλικό θάνατο όσο νοσηλεύεται σε ΜΕΘ και είναι συνδεδεμένο με μηχανή υποστήριξης ζωής, τότε μόνο μπορεί να διατηρηθεί η βιολογική ζωή των οργάνων με τεχνητά μέσα, προκειμένου αυτά να μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν για μεταμόσχευση και να προσφέρουν ζωή σε άλλους ανθρώπους.
2. Πιστοποίηση του εγκεφαλικού θανάτου
Η πιστοποίηση του εγκεφαλικού θανάτου γίνεται από τρεις ιατρούς με διαφορετικές ειδικότητες (αναισθησιολόγο, νευρολόγος ή νευροχειρουργός και ο θεράπων ιατρός του ασθενούς). Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει πολλές ειδικές και αξιόπιστες κλινικές και εργαστηριακές δοκιμασίες και επαναλαμβάνεται τουλάχιστον δύο φορές, μετά από ένα ελάχιστο 6ωρο από την πρώτη διάγνωση. Κανένας γιατρός από τη μεταμοσχευτική ομάδα του ΕΟΜ δεν συμμετέχει στη διαδικασία διάγνωσης του εγκεφαλικού θανάτου, καθώς αυτός ο καθορισμός είναι ανεξάρτητος από τη δυνατότητα δωρεάς οργάνων και εμπίπτει στην αρμοδιότητα των γιατρών της ΜΕΘ.
3. Η διαφορά μεταξύ εγκεφαλικού θανάτου και φυτικής κατάστασης
Στη σοβαρή εγκεφαλική βλάβη ή στη φυτική κατάσταση, ο φλοιός του εγκεφάλου δε λειτουργεί, ενώ το εγκεφαλικό στέλεχος έχει διατηρήσει ικανοποιητική λειτουργία. Σε αυτή την περίπτωση, ο ασθενής διατηρεί αυτόματη αναπνοή και καρδιαγγειακή λειτουργία, αλλά έχει απώλεια συνείδησης. Από την άλλη, στον εγκεφαλικό θάνατο, το εγκεφαλικό στέλεχος δε λειτουργεί πλέον. Η διάκριση μεταξύ αυτών των δύο καταστάσεων είναι ιατρικώς διακρίσιμη και δεν πρέπει να θεωρούμε ανθρώπους σε φυτική κατάσταση νεκρούς ή ως δυνητικούς δότες οργάνων.
Η κατανόηση του εγκεφαλικού θανάτου και της φυτικής κατάστασης είναι ζωτικής σημασίας, καθώς επηρεάζει τη δορυφορία οργάνων και τη δυνατότητα να δώσουμε ζωή σε άλλους ανθρώπους μέσω των μεταμοσχεύσεων οργάνων. Είναι σημαντικό να ενημερωθούμε και να συζητήσουμε αυτά τα θέματα, ώστε να μπορέσουμε να πάρουμε ενημερωμένες αποφάσεις για την προσωπική μας στάση έναντι της δωρεάς οργάνων.
