Μεταβαλλόμενες δομές της οικογένειας: Μια εξέλιξη της κοινωνίας
Στο παρελθόν, έχει γίνει πολύς λόγος για την έννοια της οικογένειας, ποια μπορεί να θεωρηθεί οικογένεια και πώς μπορεί να διαμορφωθεί. Ως απόκριση σε αυτές τις απορίες, θα ήθελα να εκφράσω τις δικές μου σκέψεις. Πιστεύω ότι αυτό το ζήτημα αφορά ολόκληρη την κοινωνία και θα προσπαθήσω να αποδώσω μια λογική προσέγγιση πέρα από ιδεολογικές αντιπαραθέσεις και ακρέμειες που ακούμε και διαβάζουμε
Η οικογένεια αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς κοινωνικούς θεσμούς, καθώς αναθρέφει νέα μέλη και διατηρεί συνδέσεις οικονομικής, συναισθηματικής και ψυχικής αλληλεπίδρασης ανάμεσα τους. Αν και θεωρείται αρχέγονος θεσμός, δεν είναι κάτι στατικό και κλειστό μέσα σε συγκεκριμένη δομή, όπως πολλοί υποστηρίζουν. Η οικογένεια είναι κάτι ευέλικτο, καθώς η ουσία και η δομή της περιέχει ανεξάντλητες παραλλαγές και ποικίλει ανάλογα με τις κοινωνικές ανάγκες, τους ανθρώπους και τις κοινωνικές εξελίξεις. Παρόλο που η παραδοσιακή οικογένεια χρησιμοποίησε την έννοια της “μοναδικής” οικογένειας κατά καιρούς, υπάρχουν πολλοί ανθρώποι γύρω μας που μεγαλώνουν σε διαφορετικές οικογενειακές δομές. Μπορούμε να συναντήσουμε μονογονεϊκές οικογένειες, παιδιά που μεγαλώνουν με μητέρα και γιαγιά ή θεία, παιδιά που μεγαλώνουν με γυναίκες που φροντίζουν ένα ίδρυμα, ή παιδιά που ανατρέφονται από έναν πατέρα ή δύο
Αντίθετα με αυτό που πιστεύεται, η παραδοσιακή οικογένεια δεν υπήρξε πάντοτε στην ανθρώπινη ιστορία. Αν ρίξουμε μια ματιά στο παρελθόν, θα δούμε ότι υπάρχουν αμέτρητες παραλλαγές της οικογένειας. Από λαούς και φυλές που τα παιδιά μεγαλώνανε σε ομάδες, μέχρι την αρχαία Σπάρτη που την κηδεμονία των παιδιών μετά τα επτά έτη αναλάμβανε το κράτος, και από το φεουδαρχικό σύστημα που οι υποτελείς χρειάζονταν άδεια για να αποκτήσουν παιδιά, στη μορφή που παρατηρούμε τώρα. Η οικογένεια, λοιπόν, είναι κάτι που διαρκώς μεταβάλλεται και περιλαμβάνει ατελείωτες παραλλαγές. Εάν πράγματι τα παιδιά χρειάζονται απαραίτητα μητέρα και πατέρα, τότε ίσως θα έπρεπε να εξαλειφθεί η μονογονεϊκότητα και το κράτος να αναλάβει τη φροντίδα των παιδιών που μεγαλώνουν με μόνο έναν γονιό και να τα δώσει σε ένα ετερόφυλο ζευγάρι, ώστε να υπάρχει η αντιστροφή των φύλων. Επίσης, θα έπρεπε να κλείσουν τα ορφανοτροφεία και να παραδοθούν τα παιδιά από το κράτος σε επιθυμητά νομικά ετερόφυλα ζευγάρια. Ωστόσο, δημιουργία νέας οικογένειας δεν υπάρχει. Καθώς η οικογένεια παίρνει άπειρες μορφές, το βλέπουμε καθημερινά γύρω μας
Πέρα από αυτά, οι πολέμιοι της ποικιλομορφίας ορίζουν λανθασμένα το φυσικό. Στη φύση δεν υπάρχουν γονείς, αλλά απλά γεννήτορες, και η έννοια του πατέρα δεν συνδέεται πάντα με την ανατροφή, όπως στις ανθρώπινες κοινωνίες. Συχνά αναφέρεται αποκλειστικά στην πράξη της γονιμοποίησης. Επιπλέον, η οικογένεια και στη φύση παίρνει πολλές διαφορετικές μορφές, όπως η ανατροφή των νεαρών από άλλα μέλη της ομάδας. Συνεπώς, η οικογένεια δεν είναι κάτι στατικό, αλλά κάτι που διαρκώς ανανεώνεται. Οι άνθρωποι που επιμένουν στα μητρικά και πατρικά πρότυπα φαίνεται να αγνοούν ότι κατά τη διάρκεια της παιδικής και της εφηβικής μας ζωής, αλληλεπιδρούμε με άτομα αμφοτέρων των φύλων που δημιουργούν μια ποικιλία ανδρικών και γυναικείων μορφών. Ένας προπονητής, μια θεία, μια φίλη, ένας δάσκαλος και ο κοινωνικός μας περίγυρος προσθέτουν στην έμφυλη αναπαράστασή μας, χωρίς να τίθενται εμπόδια από την παρουσία ή την απουσία των δύο φύλων σε μια οικογένεια. Επιπλέον, ξεχνάμε ότι συχνά εμμένουμε σε αυτά τα πρότυπα λόγω της επαναλαμβανόμενης ανάδυσης στερεοτύπων που περιορίζουν τα φύλα και παραθέτουν ρόλους στο σπίτι ανάλογα με το αν είσαι άνδρας ή γυναίκα. Σε πολλές περιπτώσεις, η ύπαρξη αυτών των στερεοτύπων συμβαίνει απλά και μόνο για τη διατήρηση παρωχημένων μύθων που αφορούν τις γυναίκες και τους άνδρες (όπως οι γυναίκες πλένουν πιάτα, οι άνδρες είναι οι κουβαλητές, οι γυναίκες πρέπει να αναλαμβάνουν οικιακές εργασίες, κλπ.). Το παιδί χρειάζεται τουλάχιστον έναν υπεύθυνο φροντιστή που θα το ανατρέφει με φροντίδα. Και είναι γεγονός ότι πλέον προσεγγίζουμε τη γονεϊκότητα κρίνοντας την ικανότητα και τη συνειδητή επιλογή του γονέα, και όχι απλά το φύλο στο οποίο ανήκει. Δίνουμε προτεραιότητα στην ποιότητα της οικογενειακής δομής και στην ικανότητα του γονέα να αναθρέψει ένα παιδί. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι πολλές φορές η ποικιλομορφία εμπλουτίζει τον περίγυρό μας και μας επιτρέπει να ανακαλύπτουμε καλύτερα τους εαυτούς μας. Ίσως εκείνο το άτομο που κατηγορούμε ως άθεο και ανήθικο να μας εκπλήξει, γίνοντάς μας καλύτερους από εμάς
Στη ζωή μας, πρέπει να μάθουμε να αποδεχόμαστε τους άλλους με κατανόηση, ενσυναίσθηση και λιγότερα προκαταλήψεις. Ζούμε σε μια κοινωνία που πρέπει να συμβιώνει με πολλούς ανθρώπους και η πολυπολυπλοκότητα αυτή μας εμπνέει και μας ενισχύει στη διαμόρφωση της ταυτότητάς μας. Ίσως αυτό που θεωρούμε κακό, το άτομο που κατακρίνουμε ως ανήθικο και το οποίο θεωρούμε τέρας, μας εκπλήξει και να προκύψει ότι είναι καλύτερο από εμάς
Συμπέρασμα, είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι η οικογένεια είναι ένας θεσμός που εξελίσσεται συνεχώς και έχει πολλές μορφές. Το σημαντικότερο είναι η ποιότητα της οικογενειακής δομής και η ικανότητα των γονιών να παρέχουν αγάπη, ασφάλεια και σταθερότητα στα παιδιά τους. Ζούμε σε μια κοινωνία που διαφέρει και εμπλουτίζεται μέσα από την ποικιλομορφία και τη διαφορετικότητα, και είναι σημαντικό να αποδεχόμαστε τον Άλλο με κατανόηση και ανοχή.
