Σήμερα, παρουσιάζουμε μια αφιέρωση σε έναν από τους σπουδαιότερους φιλολόγους της Ελλάδας, τον Γιάννη Ψυχάρη, για να γιορτάσουμε τα 170 χρόνια από τη γέννησή του στις 15 Μαΐου 1854. Ο Γιάννης Ψυχάρης ήταν μια σημαντική προσωπικότητα των νεοελληνικών γραμμάτων, που αγωνίστηκε με πάθος για την επικράτηση της δημοτικής γλώσσας. Τώρα, εξερευνούμε τη ζωή και το έργο του και αναδεικνύουμε τη σπουδαιότητα της προσφοράς του στην ελληνική γλώσσα.
Ο Γιάννης Ψυχάρης είναι γνωστός για το πολύκροτο βιβλίο του “Το Ταξίδι μου”, που κυκλοφόρησε το 1888 και αποτελεί το γλωσσικό μανιφέστο του υπέρ της δημοτικής. Αυτό το έργο αποτέλεσε την πρώτη ριζική αμφισβήτηση του παραδοσιακού-αρχαιολατρικού προσανατολισμού της ελληνικής κοινωνίας. Εξετάζουμε τη σημασία του και αναδεικνύουμε την επιδραστικότητά του στην ελληνική γλώσσα.
Ο Γιάννης Ψυχάρης δραστηριοποιήθηκε κατά τη διάρκεια μιας ιδιαίτερα πολυπαίγμονης εποχής. Μια εποχή που χαρακτηρίζεται από την όξυνση του γλωσσικού ζητήματος και την πόλωση μεταξύ καθαρευουσιάνων και δημοτικιστών. Σκιαγραφούμε την προσωπικότητά του και επισημαίνουμε τον δογματισμό του, ο οποίος δικαιολογείται εν μέρει από τα συμφραζόμενα της εποχής του. Αναλύουμε επίσης την εκπαιδευτική του πορεία και τις σπουδές του στη Βιέννη, τη Γερμανία και το Παρίσι, όπου αναγορεύθηκε καθηγητής της νέας ελληνικής στη Σχολή Ζωντανών Ανατολικών Γλωσσών. Υπογραμμίζουμε το γεγονός ότι διαφέρει από όλους τους δημοτικιστές που προηγήθηκαν, καθώς στήριξε τις γλωσσικές του θεωρίες στην επιστήμη της γλωσσολογίας.
Ένα από τα σημαντικά κεφάλαια της ζωής και του έργου του Γιάννη Ψυχάρη είναι ο εκπαιδευτικός δημοτικισμός. Εξετάζουμε τον ρόλο του ως εκπαιδευτικού και τους οπαδούς του, καθώς και την επικριτική του στάση απέναντι σε αυτούς. Αναφέρουμε επίσης την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που ανέθεσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος στους Γληνό, Δελμούζο και Τριανταφυλλίδη, και την επιμονή του Ψυχάρη να επικρίνει αυτήν την προσπάθεια, ιδίως τον Μανόλη Τριανταφυλλίδη. Παρουσιάζουμε την εργασία του ως δάσκαλου και την αναγνώριση που έχει λάβει για τη συνεισφορά του στην εκπαίδευση.
Σε αυτήν την εκπομπή, διάσημοι πανεπιστημιακοί όπως ο Ξενοφών Κ. Κοκόλης, ο Εμμανουήλ Κριαράς και ο Νίκος Τερζής, καθώς και η ιστορικός Ρένα Πατρικίου, αναδεικνύουν το επιστημονικό έργο και την προσωπικότητα αυτού του ξεχωριστού φιλολόγου. Εξερευνούμε τη σπουδαιότητα του Ψυχάρη και δείχνουμε την επιδραστικότητά του στη γλώσσα και στην εκπαίδευση της Ελλάδας.
Ας τιμήσουμε την κληρονομιά του Γιάννη Ψυχάρη σε αυτήν την επέτειο της γέννησής του και ας αναγνωρίσουμε τη σημασία του έργου του στην ελληνική κουλτούρα.
