Ο μήνας Δεκέμβριος έχει φτάσει και μαζί του την αναρίθμητη αναμονή για τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά. Μπορεί να περιμένουμε λόγω των διακοπών ή ενός επικείμενου ταξιδιού, ή ακόμη και για να απολαύσουμε την επανένωση με την οικογένεια. Μήπως όμως η ανυπομονησία έχει να κάνει και με την προβολή των παλιών αλλά αγαπημένων ταινιών, όπως το “Μόνος στο Σπίτι”; Η νεότερη γενιά ίσως δυσκολευτεί να καταλάβει γιατί πρέπει να περιμένουμε πότε θα προβληθεί μια ταινία που μπορούμε να βρούμε εύκολα στο διαδίκτυο ή σε υπηρεσίες live streaming. Ωστόσο, οι αγαπημένες μας επαναλήψεις έχουν τους δικούς τους λόγους ύπαρξης.
Ο Robert N. Kraft, Ph.D., ομότιμος καθηγητής Γνωστικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Otterbein στο Οχάιο των Ηνωμένων Πολιτειών, αναφέρει σε ένατου τα ψυχολογικά οφέλη των επαναλήψεων αλλά και τους λόγους που επιδιώκουμε να ξαναδούμε τις ίδιες ταινίες. Κι αυτό γιατί αποκτούμε πολλές φορές μια βαθιά συνδεσιμότητα με αυτές.
Ο πρώτος λόγος είναι το φαινόμενο της απλής έκθεσης. Η επανειλημμένη παρακολούθηση μιας ταινίας μας αρέσει περισσότερο κάθε φορά που τη βλέπουμε. Ο Kraft δίνει το παράδειγμα των αγαπημένων τραγουδιών μας, τα οποία μας αρέσει να ακούμε ξανά και ξανά και απολαμβάνουμε ακόμα περισσότερο κάθε φορά. Ο ίδιος προσθέτει ότι με τις επαναλαμβανόμενες προβολές των ίδιων ταινιών, νιώθουμε μεγαλύτερη σύνδεση και αυξημένη απόλαυση. “Με τις εκπομπές και τις ταινίες που απολαμβάνουμε, η επανάληψη είναι η μητέρα της αγάπης”, εξηγεί.
Ένας άλλος λόγος είναι το φαινόμενο Mister Rogers. Ο Prof. Fred Rogers ακολουθούσε την ίδια ρουτίνα καθημερινά, φορώντας το ίδιο ρούχο και τραγουδώντας το ίδιο τραγούδι. Αυτό το έκανε για να παρέχει στους νεαρούς θεατές σταθερότητα και άνεση. Μια έρευνα έδειξε ότι η επανάληψη λειτουργεί και στους ενήλικες. Η γνώση του τι θα συμβεί μας προσδίδει τάξη και αίσθηση ασφάλειας, ιδιαίτερα σε περιόδους που νιώθουμε ότι η ζωή μας δεν είναι υπό έλεγχο.
Και τέλος, η αρχή της ελάχιστης προσπάθειας εξηγεί γιατί απολαμβάνουμε να ξαναβλέπουμε μια ήδη γνωστή πλοκή. Όταν είμαστε εξοικειωμένοι με μια ιστορία, μπορούμε να χαλαρώσουμε και να απολαύσουμε την ταινία χωρίς να καταβάλουμε μεγάλη γνωστική προσπάθεια. Αυτό μας δίνει την ευκαιρία να ηρεμήσουμε το μυαλό μας και να απολαύσουμε την ψυχαγωγία που προσφέρεται. Οι επαναλήψεις μπορεί να μας δώσουν μια αίσθηση ελέγχου και να μας κάνουν να αισθανόμαστε ότι κατευθύνουμε τους ήρωες και τις πράξεις τους.
Τελικά, οι επαναλήψεις προσφέρουν πολλά ψυχολογικά οφέλη. Μας ικανοποιούν συναισθηματικά, μας συνδέουν με το παρελθόν μας μέσω μιας θεραπευτικής νοσταλγίας, μας δίνουν μια ψευδαίσθηση ελέγχου, βελτιώνουν τους διαπροσωπικούς μας δεσμούς και μας χαλαρώνουν. Αν και οι νέες ταινίες μπορεί να μας εντυπωσιάσουν, οι παλιές αγαπημένες μας επαναλήψεις μας προσφέρουν έναν ξεχωριστό τρόπο απόλαυσης και συνδέσεως με τους ήρωες και τις ιστορίες που αγαπάμε.
