Γιβραλτάρ, αυτή η μικρή αποικία της Μεγάλης Βρετανίας, μπορεί να είναι μικρή σε έκταση, αλλά η γεωστρατηγική της σημασία είναι τεράστια. Ο λόγος είναι ότι ελέγχει τη δυτική είσοδο της Μεσογείου. Από το 1704, η Ισπανία διεκδικεί τον έλεγχο της περιοχής, αφού την έχασε από τη Μεγάλη Βρετανία κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Ισπανικής Διαδοχής. Αυτή η διαφωνία αποτελεί συνεχή πρόβλημα στις σχέσεις των δύο χωρών.
Το Γιβραλτάρ είναι στην πραγματικότητα ένας ασβεστολιθικός βράχος ύψους 425 μέτρων, που καταλαμβάνει το νότιο άκρο της Ιβηρικής Χερσονήσου. Έχει μήκος 5 χιλιόμετρα και πλάτος 500 μέτρα και συνδέεται με την Ισπανία μέσω ενός χαμηλού αμμώδους ισθμού, μήκους 1600 μέτρων. Το όνομα Γιβραλτάρ (Gibraltar) προέρχεται από την παραφθορά της αραβικής του ονομασίας Τζαμπάλ Ταρίκ, που σημαίνει “Το Βουνό του Ταρίκ”. Το όνομα αυτό αναφέρεται στον μουσουλμάνο πολέμαρχο Ταρίκ ιμπν Ζιγιάντ, ο οποίος κατέλαβε τη χερσόνησο το 711. Με τους 32.194 κατοίκους που έχει (2015), το Γιβραλτάρ είναι η 5η πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή στον κόσμο. Οι κάτοικοί του είναι κυρίως ισπανικής καταγωγής, αλλά παραμένουν πιστοί στο βρετανικό καθεστώς, κάτι που επιβεβαιώνουν και με τα δημοψηφίσματα που διεξάχθηκαν το 1967 και το 2002.
Παρά τη μικρή έκτασή του, το Γιβραλτάρ επιβιώνει χάρη σε εξωχώριες εταιρείες (offshore), στον τζόγο και στο χρηματοπιστωτικό τομέα. Η Μεγάλη Βρετανία διατηρεί σημαντικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις στον βράχο. Το Γιβραλτάρ είναι γνωστό στους αρχαίους Έλληνες ως Κάλπη και μαζί με τον απέναντι βράχο της Θέουτα (αρχαία Αβίλη), σχηματίζουν τις Ηράκλειες Στήλες. Περίπλοκες μύθοι αναφέρονται στην κατασκευή αυτών των στηλών από τον Ηρακλή, κατά την επιστροφή του από τον κήπο των Εσπερίδων.
Οι μουσουλμάνοι κατέλαβαν το Γιβραλτάρ το 711 και από τότε απέκτησε σημαντική στρατηγική σημασία ως προνομιούχο λιμάνι. Οι Ισπανοί ανακατέλαβαν την περιοχή το 1309, αλλά το Γιβραλτάρ πέρασε ξανά στα χέρια των μουσουλμάνων το 1333. Το 1462 επανήλθε υπό την κυριαρχία της Ισπανίας, αλλά το 1704 οι Άγγλοι το κατέλαβαν. Στη συνθήκη της Ουτρέχτης (1713), η Μεγάλη Βρετανία εξασφάλισε την κυριαρχία της περιοχής, αν και οι Ισπανοί προσπάθησαν να την ανακτήσουν το 1705, το 1727, το 1779 και το 1782.
Ο ρόλος του Γιβραλτάρ επιβεβαιώθηκε κατά τη διάρκεια των Ναπολεοντείων Πολέμων, καθώς αποτέλεσε στρατηγική βάση ελέγχου των θαλασσίων οδών προς το Σουέζ και το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Το 1940, ο Χίτλερ σχεδίασε μια επιχείρηση για να καταλάβει το Γιβραλτάρ, αλλά ο Φράνκο αρνήθηκε να επιτρέψει τη διέλευση των γερμανικών στρατευμάτων από την ισπανική επικράτεια. Μετά τον πόλεμο, οι κάτοικοι του Γιβραλτάρ κλήθηκαν να αποφασίσουν για το μέλλον της περιοχής τους μέσω δημοψηφίσματος. Στις 10 Σεπτεμβρίου 1967, με συντριπτική πλειοψηφία (12.138 ψήφοι έναντι μόλις 44), αποφάσισαν να παραμείνουν υπήκοοι της βρετανικής βασίλισσας Ελισάβετ. Αυτή η απόφαση οδήγησε την Ισπανία να κλείσει τα χερσαία σύνορά της με το Γιβραλτάρ, προκαλώντας πολλά προβλήματα στη μικρή αποικία. Μετά από διαπραγματεύσεις με τη Μεγάλη Βρετανία, οι διακοπές αυτές άρθηκαν το 1984.
Το 1973, το Γιβραλτάρ εγχώρησε μαζί με τη Μεγάλη Βρετανία στην τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (νυν Ευρωπαϊκή Ένωση) και τώρα είναι πιθανό να αποχωρήσει μαζί της λόγω του Brexit. Παρόλο που οι κάτοικοί του ψήφισαν υπέρ της παραμονής στην ΕΕ στο δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου 2016, το Γιβραλτάρ θα πρέπει να αποχωρήσει μαζί με τη Μεγάλη Βρετανία λόγω της απόφασης της συνολικής ψηφοσίασης.
Το 2001, βρετανική και ισπανική κυβέρνηση ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις για ένα καθεστώς συγκυριαρχίας στο Γιβραλτάρ. Ωστόσο, οι κάτοικοί του, στις 7 Νοεμβρίου 2002, με ένα νέο δημοψήφισμα, επαναβεβαίωσαν με συντριπτική πλειοψηφία (17.900 ψήφοι έναντι 187) την πίστη τους στο βρετανικό καθεστώς.
