— Μια Μουσική Ιστορία
Το αριστούργημα του Μάνου Χατζιδάκι, με τον καινούργιο τίτλο «Η Αιώνια Μελωδία της Παρελθούσας Εποχής», αποτελεί έναν κύκλο τραγουδιών που είναι πραγματική μουσική αυτοβιογραφία του συνθέτη. Ο Χατζιδάκις αφιέρωσε αυτό το έργο στη μνήμη της αγαπημένης του μητέρας. Πρόκειται για μια καντάτα που περιλαμβάνει μια ώριμη γυναικεία φωνή, δύο νεανικές ανδρικές φωνές, χορωδία από κορίτσια και αγόρια, μια ορχήστρα δωματίου και στρατιωτική μπάντα, με το μπουζούκι να κατέχει τον κεντρικό ρόλο στη μουσική εκτέλεση. Η «Αιώνια Μελωδία της Παρελθούσας Εποχής» αποτελεί ένα βαθιά πολιτικό έργο με έντονη ποιητική αξία.
Στην επίλογο του ημερολογίου του, ο Χατζιδάκις γράφει: «Η περίοδος της Μελισσάνθης ολοκληρώθηκε. Σήμερα ζωντανώς αναπολώ την απώλεια της. Και ο κόσμος μας δεν σημειώνει σημαντική πρόοδο. Παρ’ όλα αυτά, δεν επιθυμώ να δοθεί ιστορική διάσταση στη Μελισσάνθη και στην εποχή της. Αντ’ αυτού, επιθυμώ να καταγράψω απλώς το προσωπικό μου ταξίδι και την συμμετοχή μου στην πρόσφατη ιστορία του κόσμου, ακριβώς όπως το έζησα από το σπίτι μου και μέσα από την πόλη που εξακολουθώ να ζω». Το θέμα της «Μελισσάνθης» αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τον συνθέτη από το 1945. Ωστόσο, η πρώτη ιδέα για το έργο δομήθηκε τον Νοέμβριο του 1965, όταν ο Χατζιδάκις έγραψε το ποίημα με τίτλο «Μελισσάνθη», το οποίο συμπεριλήφθηκε στην ποιητική συλλογή του «Μυθολογία». Τα κύρια μέρη αυτού του ποιήματος αποτέλεσαν τον πυρήνα του μουσικού έργου, το οποίο ο συνθέτης ξεκίνησε να δημιουργεί το 1970 στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον απασχόλησε για μία δεκαετία – περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο έργο του, μετά την «Αμοργό». Η παρουσίαση της «Αιώνιας Μελωδίας της Παρελθούσας Εποχής» πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στις 2 Απριλίου 1980, στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά, ως μέρος των εκδηλώσεων του προγράμματος «Πάσχα ’80» της ΕΡΤ, με τη Μαρία Φαραντούρη, τον Βασίλη Λέκκα και τον Γιώργο Μιχαλισλή ως ερμηνευτές. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, κυκλοφόρησε ως διπλό άλμπουμ από την Lyra, με τη Μαρία Φαραντούρη, τον Βασίλη Λέκκα, τον Γιώργο Μιχαλισλή, τη Χορωδία του Γ’ Προγράμματος, υπό τη διεύθυνση του Αντώνη Κοντογεωργίου και τη Παιδική Χορωδία «Ροτόντα» Θεσσαλονίκης, υπό τον Σωκράτη Τουμπεκτσή.
