Η συναρπαστική και αρχετυπική ιστορία της γριάς Χαδούλα ή Φραγκογιαννού, η οποία έχει καταγραφεί στη λογοτεχνία μας σαν ένα αριστούργημα, είναι για μία ακόμα φορά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος μας. Η νέα ταινία της Εύας Νάθενα, που εμπνέεται από την Φόνισσα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, έχει ήδη συγκεντρώσει εντυπωσιακό αριθμό θεατών και φέρνει ξανά την Φραγκογιαννού στο προσκήνιο. Οι αλλαγές που έχει επιφέρει η ταινία στην ιστορία και η προσθήκη σκηνών γυναικείας κακοποίησης ανοίγουν το δρόμο για συζητήσεις για το πώς ερμηνεύουμε τα κλασικά έργα και πώς η τέχνη μπορεί να παρουσιάσει τα θέματα της εποχής μας
Το σενάριο και η ατμόσφαιρα της νέας ταινίας διαφέρουν από το πρωτότυπο βιβλίο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ανεπαρκής. Η κινηματογραφική αφήγηση έχει δικούς της κανόνες και οι μεταφορές από τη λογοτεχνία μπορούν να αξιολογηθούν αυτοτελώς. Στο παρελθόν, η μεταφορά έργων στην οθόνη έχει συχνά προκαλέσει αντιδράσεις, αλλά τα κλασικά έργα διατηρούν την αξία τους ανεξάρτητα από την ερμηνεία που τους δίνεται
Η ταινία δεν αποδίδει πλήρως την χριστιανική μεγαθυμία και χαρμολύπη του Παπαδιαμάντη, αλλά αυτό δεν αποτελεί ατέλεια. Η επιλογή να γυριστεί στην Κρήτη και στη Λακωνική Μάνη αντί για την Σκιάθο, αποδείχθηκε καταλυτική για τη δημιουργία μιας οπτικής που αναδεικνύει τη σκοτεινή πλευρά της ιστορίας. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες αδυναμίες στο σενάριο, όπως η ασάφεια στη σχέση της Χαδούλας με το φάντασμα της μητέρας της και η αποδυνάμωση του τραγικού τέλους της ιστορίας
Πέραν αυτού, η ταινία έχει προκαλέσει σύγχυση για την επιλογή να προστεθούν στο σενάριο σκηνές γυναικείας κακοποίησης. Αν και ορισμένοι το υποστηρίζουν ως μια φεμινιστική οπτική που ανταποκρίνεται στην επικαιρότητα του κινήματος #metoo, άλλοι το αμφισβητούν. Αυτό οδηγεί στο ερώτημα αν πρέπει να κρίνουμε την τέχνη με βάση τις προθέσεις της σκηνοθεσίας ή το αποτέλεσμα που παρουσιάζεται στην οθόνη. Η τέχνη δεν πρέπει να υιοθετεί πάντα μία ηθική θέση ή να εξυπηρετεί μια ιδεολογία, αλλά μπορεί να γίνει ένα εργαλείο για να ανανεώσουμε τη σχέση μας με τα κλασικά έργα
Ο Παπαδιαμάντης, παρά τις συντηρητικές απόψεις της εποχής του, μπορούσε να υπερβεί τα έμφυλα στερεότυπα και να αναδείξει τις εσωτερικές συγκρούσεις των χαρακτήρων του. Η Φραγκογιαννού, για παράδειγμα, συνιστά ένα πολυδιάστατο χαρακτήρα που αντανακλά τις πιέσεις και τις κακουχίες που έζησε ως γυναίκα στην εποχή εκείνη
Τέλος, ενώ κάποιες από τις υπερβολές του woke κινήματος είναι αμφιλεγόμενες, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πρόσφατη συζήτηση περί ισότητας και δικαιωμάτων αποτελεί μια σημαντική πρόοδο. Ενώ ακόμα χρειάζεται πολλή δουλειά για να αποκατασταθούν οι ανισότητες και να εξαλειφθούν οι διακρίσεις, η τέχνη μπορεί να διαδραματίσει έναν σημαντικό ρόλο στην κατανόηση και την ανατροπή των υπαρκτών προβλημάτων
Σε γενικές γραμμές, η νέα ταινία Φόνισσα μπορεί να μην πληροί πλήρως τις προσδοκίες των θαυμαστών του αρχικού βιβλίου, αλλά αναδεικνύει με ευρηματικότητα τη σκοτεινή πλευρά της ιστορίας και ξεκινά σημαντικές συζητήσεις για την ερμηνεία των κλασικών έργων και τη σχέση μας με αυτά. Ο Παπαδιαμάντης ίσως ήταν περισσότερο προοδευτικός από όσο νομίζουμε και η Φόνισσα συνεχίζει να είναι μια συναρπαστική ιστορία που αποκαλύπτει τα σκοτεινά μυστικά της κοινωνίας μας.
