Από τη στιγμή που ο αναπληρωτής καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), Γκίκας Μαγιορκίνης, έγραψε για τον ιό της γρίπης των πτηνών, υπήρχε η πεποίθηση ότι η πανδημία του κορωνοϊού ήταν πίσω από μας. Ωστόσο, ο ιός της γρίπης των πτηνών έχει επιστρέψει με ανησυχητική ένταση, δημιουργώντας αντιδράσεις στο ζωικό βασίλειο και ανησυχία στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προειδοποιεί για την αύξηση των κρουσμάτων, ενώ στις ΗΠΑ έχει καταγραφεί μετάδοση από τα πουλερικά στις αγελάδες και στον άνθρωπο. Επιπλέον, ο ιός H5N1 έχει εντοπιστεί και σε παστεριωμένο γάλα. Όλα αυτά θέτουν ερωτήματα για την πιθανότητα μιας νέας πανδημίας.
Ο ιός της γρίπης των πτηνών H5N1 εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1996 σε χήνα στην Κίνα και από τότε έχει εξαπλωθεί σε πολλές χώρες. Το 2022 θεωρείται ένα κρίσιμο έτος, καθώς ο ιός έχει εντοπιστεί σε θηλαστικά, όπως αλεπούδες, φώκιες, μινκ, χοίρους και αγριόχοιρους. Στην Ελλάδα έχει εντοπιστεί μόνο σε άγρια πτηνά. Ο κίνδυνος είναι ότι ο ιός μεταδίδεται πλέον από τα ζώα στον άνθρωπο, αν και δεν υπάρχουν ενδείξεις για εύκολη μετάδοση από ανθρώπου σε ανθρώπο. Ωστόσο, οι επιστήμονες ανησυχούν για την πιθανότητα μετάδοσης και εξάπλωσης του ιού στο μέλλον.
Η προσαρμογή του ιού της γρίπης των πτηνών στα θηλαστικά αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο που προειδοποιεί για την πιθανή εμφάνιση μιας πανδημίας. Ωστόσο, η μετάδοση από τα ζώα στον άνθρωπο πρέπει να έχει περιορισμένη έκταση και να μην δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες για επιδημική έξαρση. Ο ιός της γρίπης έχει την ικανότητα να αλλάζει μορφή με εντυπωσιακό τρόπο, επομένως απαιτείται συνεχής επιτήρηση και διερεύνηση για τις εξελικτικές διαδικασίες που σχετίζονται με την μετάδοση και την παθογένεια του.
Είναι ευχάριστο ότι υπάρχουν μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες που είναι έτοιμες να παράγουν εμβόλια για τη γρίπη των πτηνών εάν χρειαστεί. Ωστόσο, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι ο ιός της γρίπης αποκτά παθογονικότητα στον άνθρωπο μόνο όταν οι πρωτεΐνες του εξελίσσονται έτσι ώστε να προσκολλώνται ευκολότερα στα κύτταρα του ανθρώπου. Έτσι, η πεποίθηση είναι ότι ο χρόνος λειτουργεί υπέρ τους επιστήμονες και εναντίον μας, καθώς ο ιός μπορεί να συνεχίσει να εξελίσσεται.
Τέλος, όσον αφορά τον κίνδυνο από την κατανάλωση γάλακτος από προσβεβλημένες αγελάδες, οι ειδικοί δηλώνουν ότι ο ιός χάνει την παθογονικότητά του μέσω της παστερίωσης. Οι υγειονομικές αρχές προειδοποιούν να αποφεύγεται η κατανάλωση νωπού γάλακτος, αλλά η κατανάλωση παστεριωμένου γάλακτος είναι ασφαλής.
Η γρίπη των πτηνών παραμένει μια πραγματική απειλή, αλλά με τη συνεχή επιτήρηση και έρευνα των επιστημόνων, μπορούμε να προετοιμαστούμε και να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τυχόν πανδημίες που μπορεί να προκύψουν.
