ΤΟ ΕΠΙΚΕΦΑΛΙΔΕΙΟ ενός νέουυ θα πρέπει να είναι «Η επιθυμία των Ιρανών: Ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερία!», αφού αυτό ακριβώς αποτελεί τον πυρήνα του θέματος που θα αναπτύξουμε.
Την τρίτη του Σεπτεμβρίου του 2022, η Μάχσα Αμίνι, μια νεαρή φοιτήτρια με κουρδικές ρίζες, έφτασε στην πρωτεύουσα του Ιράν, Τεχεράνη, για να γιορτάσει τα γενέθλιά της και να κάνει μερικά ψώνια, πριν ξεκινήσει τις σπουδές της στο πανεπιστήμιο. Όμως, λίγο μετά την άφιξή της, συνελήφθη από την ιρανική αστυνομία για μια φορά παράβαση του κανονισμού σχετικά με τη γυναικεία ενδυμασία: δεν είχε καλυμμένο επαρκώς το κεφάλι της. Μάρτυρες ανέφεραν ότι είδαν αστυνομικούς να την χτυπούν και μέχρι την Παρασκευή, η Μάχσα ήταν ήδη νεκρή. Αυτός ο τραγικός θάνατος προκάλεσε κύμα αντιδράσεων και μια σειρά από διαδηλώσεις διαμαρτυρίας. «Η δολοφονία της πλήγωσε ένα ευαίσθητο νεύρο επειδή τόσες πολλές γυναίκες στο Ιράν ήξεραν ότι μπορούσε να ήταν κάποια από αυτές», σημειώνει ο ιστορικός Αράς Αζίζι. Ωστόσο, η Μάχσα δεν ήθελε να γίνει ηρωίδα ή να γίνει ένα hashtag που θα κοινοποιείται εκατομμύριες φορές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Το βιβλίο του Αράς Αζίζι, που έχει τίτλο «Τι θέλουν οι Ιρανοί», παρέχει ένα καθολικό ενδιαφέρον για τις προσδοκίες των Ιρανών που αναζητούν την αλλαγή. Αποτελεί ένα παράθυρο στις αγώνες που πραγματοποιούνται στη χώρα, γύρω από ζητήματα όπως η απασχόληση και οι εργασιακές συνθήκες, οι θρησκευτικές και πολιτικές ελευθερίες, και το περιβάλλον. Αποκαλύπτει το εύρος και το βάθος του ακτιβισμού που υπάρχει στο Ιράν. Στο βιβλίο, γίνεται αναφορά στις πρωτοβουλίες που έχουν ληφθεί στο παρελθόν, όπως οι αρχές της δεκαετίας του ’70 κατά της υποχρεωτικής μαντίλας. Αυτές οι πρωτοβουλίες εξέφραζαν τον αντίλογο από την νεότερη γενιά, όταν ο Αγιατολάχ Χομεϊνί πήρε την εξουσία το 1979 και επέβαλε αυστηρούς κανόνες σχετικά με την ενδυμασία. Παρόλο που κάποιοι αντιπάλοι του καθεστώτος αποφάσισαν να μην δίνουν έμφαση σε θέματα όπως η γυναικεία ενδυμασία, ως «δευτερεύοντα ζητήματα», υπήρξαν και άλλοι που αντιτάχθηκαν και άρχισαν να καταγγέλλουν αυτές τις περιοριστικές πρακτικές. Η δημοσιογράφος, Χόμα Νατέκ, αρχικά ανήρτησε αμφιβολίες για αυτές τις διαμαρτυρίες, αλλά αργότερα τονώθηκε και κατέληξε να υποστηρίζει το αντίθετο. Σήμερα λέει ότι δεν καταλάβαινε τότε ότι να σου λένε τι να φοράς είναι μια αρχή για να σου πουν και τι να σκέφτεσαι.
Ενώ το βιβλίο δεν εστιάζει τόσο πολύ σε παγκόσμιους παράγοντες, όπως η διάσπαση της πυρηνικής συμφωνίας του 2015 και οι επιπτώσεις της στη χώρα, παρέχει ένα μοναδικό εισιτήριο για να κατανοήσουμε τις προσδοκίες των Ιρανών που θέλουν να διακινδυνεύσουν τα πάντα για να επιτύχουν την αλλαγή. Είναι ένα αισιόδοξο έργο που εξετάζει προσεκτικά τα θεμέλια της πολιτικής αλλαγής στο Ιράν – όχι μόνο στους δρόμους, αλλά και σε μικρές πράξεις πολιτικής ανυπακοής απέναντι σε ένα καθεστώς που αντιμετωπίζει προβλήματα νομιμότητας και επάρκειας. Όσο ο Αράς Αζίζι ολοκληρώνει το βιβλίο του, το μέλλον του κινήματος φαίνεται αβέβαιο. Παρ’ όλα αυτά, σε έναν ευρύτερο αγώνα που διαρκεί εδώ και δεκαετίες, κάθε προαπαιτούμενο θεωρείται ανατρέψιμο. Με πληροφορίες από την εφημερίδα The Guardian.
