Τον Σεπτέμβριο του 787, συγκλήθηκε μια ιστορική σύνοδος στην Νίκαια της Βιθυνίας, γνωστή και ως Β’ της Νικαίας, ή αλλιώς Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος της Χριστιανικής Εκκλησίας. Αυτή η σύνοδος σημάδεψε μια νέα αρχή για την Εκκλησία και αποφάσισε την επαναφορά της Εικονολατρίας, αποκαθιστώντας την τιμή των εικόνων.
Η πρωτοβουλία για τη συγκλήση αυτής της συνόδου ανήκει στην Ειρήνη της Αθηναίας, η οποία είχε την εξουσία στο Βυζάντιο ως επίτροπος του ανήλικου γιου της Κωνσταντίνου ΣΤ’. Η διάρκειά της ήταν από τις 24 Σεπτεμβρίου έως τις 13 Οκτωβρίου. Κατά τη διάρκεια αυτής της συνόδου, οι 350 επίσκοποι που συμμετείχαν απορρίφθηκαν οι αποφάσεις της εικονομαχικής συνόδου της Ιερείας που είχε συγκαλέσει ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ε’ το 754. Επιπλέον, καταδικάστηκαν οι εικονομάχοι πατριάρχες και επίσκοποι και αποκαταστάθηκε η τιμή των εικόνων με βάση τη θεολογία του Ιωάννη του Δαμασκηνού.
Ορίστηκε ότι τοποθετούνται εικόνες στις εκκλησίες για να τιμούνται οι αγίοι, μόνο προς προσκύνηση και όχι λατρεία, γιατί η εικόνα απεικονίζει πρόσωπα που έζησαν βίο αξιέπαινο ή θυσιάστηκαν για την πίστη τους. Αυτή η σύνοδος απέρριψε απερίφραστα την κατηγορία ότι η εικονολατρία ισοδυναμεί με την ειδωλολατρεία. Ωστόσο, το 813, η Εικονομαχία επανήλθε με τη διάταξη του αυτοκράτορα Λέων Ε’, ο Αρμένιος, που κήρυξε μια νέα φάση της διαμάχης. Το 815, η σύνοδος των Βλαχερνών ακύρωσε τις αποφάσεις της Νικαίας και ανακήρυξε ξανά ως Ζ’ Οικουμενική τη σύνοδο της Ιερείας. Το ζήτημα επιλύθηκε οριστικά το 843, όταν η Θεοδώρα, μια άλλη γυναίκα επίτροπος, συγκάλεσε μια νέα σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη που επικύρωσε τα πρακτικά της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου της Νικαίας.
Αυτή η σύνοδος σηματοδότησε το τέλος της Εικονομαχίας, μιας πολιτικοθρησκευτικής διαμάχης που ταράκουνησε τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία για περίπου έναν αιώνα και απείλησε τη συνοχή της. Οι εικονομάχοι ανέκριναν τον περιορισμό της θρησκευτικής τιμής και του σεβασμού προς τις εικόνες, ακόμη και τη φιλοτέχνηση τους. Κάθε χρόνο, η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία τιμά τη μνήμη αυτής της σύνοδου την πρώτη Κυριακή μετά την 11η Οκτωβρίου, γνωστή και ως Κυριακή του Σπορέως. Σε αυτήν την ημέρα ξεκινά παραδοσιακά το κατηχητικό έργο της Εκκλησίας, ενώ το Ευαγγέλιο περιλαμβάνει την σχετική παραβολή του Χριστού που αναφέρεται στη σπορά του θείου λόγου.
