Ένα πολιτικοστρατιωτικό κίνημα, που άλλαξε τον πολιτικό χάρτη της Ελλάδας, εκδηλώθηκε στην Αθήνα στις 3 Σεπτεμβρίου 1843. Το κίνημα αυτό, γνωστό και ως “Η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου”, είχε ως σκοπό την παραχώρηση Συντάγματος από τον βασιλιά Όθωνα. Μέχρι τότε, ο βασιλιάς είχε απόλυτη εξουσία και δεν λογοδοτούσε σε κανέναν. Το κίνημα της 3ης Σεπτεμβρίου αντικατοπτρίζει την προσπάθεια της ελληνικής κοινωνίας να εισάγει το κοινοβουλευτικό σύστημα και τις πολιτικές ελευθερίες στη χώρα.
Η ιδέα του Συντάγματος είχε εμπνεύσει πολλούς ανθρώπους της εποχής, τόσο φιλελεύθερα στοιχεία όσο και παραγκωνισμένους αγωνιστές του ’21. Τόσο οι πρόκριτοι όσο και οι αγωνιστές αισθάνονταν ότι το Σύνταγμα θα μπορούσε να επαναφέρει τη φωνή τους. Ακόμα και οι λαϊκές μάζες, αν και δεν είχαν κατανοήσει πλήρως την ιδέα, πίστευαν ότι το Σύνταγμα ήταν το αναγκαίο μέσο για να λυθούν τα προβλήματά τους. Την ίδια εποχή, η Ελλάδα βρισκόταν σε οικονομική κρίση και αντιμετώπιζε δυσκολίες στην εκπλήρωση των οικονομικών της υποχρεώσεων. Οι πιστωτές ζητούσαν μείωση των δαπανών και αυστηρά μέτρα λιτότητας, αυξάνοντας τον αριθμό των αντιπάλων του Όθωνα.
Το κίνημα της 3ης Σεπτεμβρίου οργανώθηκε από τρεις αγωνιστές: τον Ανδρέα Μεταξά, τον Ανδρέα Λόντου και τον Ιωάννη Μακρυγιάννη. Αργότερα, πολλοί άλλοι αξιωματικοί του στρατού συμμετείχαν στο κίνημα. Το πλήθος που συγκεντρώθηκε στα ανάκτορα απαιτούσε την άμεση σύγκληση Εθνοσυνέλευσης και την ανάρτηση του Συντάγματος. Ο βασιλιάς προσπάθησε να αντισταθεί, αλλά η ανωτερότητα των ανταρτών και η απομόνωσή του τον έκαναν να αναγνωρίσει την αποτυχία του. Έτσι, αναγκάστηκε να υπογράψει τα διατάγματα για τη σύγκληση Εθνοσυνέλευσης.
Οι εκλογές για την Εθνοσυνέλευση διεξήχθησαν στα τέλη Οκτωβρίου του 1843. Η Βουλή που προέκυψε αποφάσισε να ονομαστεί “Η της Γ’ Σεπτεμβρίου εν Αθήναις Εθνική των Ελλήνων Συνέλευσις”. Η πρώτη πράξη της Βουλής ήταν η σύνταξη του Συντάγματος, το οποίο εγκρίθηκε στις 18 Μαρτίου 1844. Αυτό το Σύνταγμα είχε ισχύ για πολλές δεκαετίες και αποτέλεσε τη βάση για όλες τις επόμενες πολιτικές εξελίξεις της Ελλάδας.
Η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου ήταν μια νίκη για τη δημοκρατία και την ελευθερία στην Ελλάδα. Το κίνημα αυτό άνοιξε τον δρόμο για την εκδήλωση πολιτικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, δίνοντας τη δυνατότητα στον ελληνικό λαό να συμμετάσχει στη λήψη αποφάσεων που αφορούν το μέλλον της χώρας του. Η Νέα Νίκη της Δημοκρατίας, όπως ονομάζεται, αποδεικνύει ότι οι προσπάθειες και ο αγώνας για τη δημοκρατία και την ελευθερία ποτέ δεν είναι μάταιοι.
