Η μάχη κατά του AIDS συνεχίζεται παγκοσμίως, με τον πρωτοποριακό ρόλο της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του AIDS, που καθιερώθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) από το 1988. Στην Ελλάδα, η 1η Δεκεμβρίου φέτος είχε διπλή σημασία, με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) να προειδοποιεί για την ανησυχητική αύξηση των νέων διαγνώσεων HIV το 2023.
Μία εξαιρετικά σημαντική κίνηση που έγινε πρόσφατα από την Ελλάδα είναι η έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης που θέτει σε εφαρμογή τη διαδικασία προληπτικής διάθεσης αντιρετροϊκών φαρμάκων (Pre-Exposure Prophylaxis – PrEP). Η PrEP αφορά τη χορήγηση προφυλακτικής αντιρετροϊκής αγωγής σε άτομα που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο μόλυνσης με HIV προτού εκτεθούν στον ιό. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία είναι σύμφωνη με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και των Κέντρων Ελέγχου Νοσημάτων των ΗΠΑ και της Ευρώπης.
Ωστόσο, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί, το 2023 έχει φέρει αυξημένο αριθμό νέων διαγνώσεων HIV στην Ελλάδα. Η επιδημιολογική επιτήρηση του ΕΟΔΥ αποκαλύπτει ότι ο αριθμός αυτός είναι ελαφρώς υψηλότερος σε σύγκριση με τα προηγούμενα τέσσερα έτη. Τα περισσότερα περιστατικά μόλυνσης προέρχονται από σεξουαλική επαφή, κυρίως ανάμεσα σε άνδρες. Ωστόσο, ένα μεγάλο ποσοστό των νέων διαγνώσεων έχει ακαθόριστο τρόπο μετάδοσης, δυσχεραίνοντας την ανάληψη αποτελεσματικών μέτρων πρόληψης.
Οι στόχοι που έχουν τεθεί από το πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την αντιμετώπιση του HIV/AIDS (UNAIDS) για το 2030 περιλαμβάνουν τη διάγνωση του 95% των ατόμων που ζουν με HIV, την υποβολή του 90% αυτών σε αντιρετροϊκή αγωγή και την επίτευξη ιικής καταστολής στο 86% του πληθυσμού που ζει με HIV. Στην Ελλάδα, αν και έχει σημειωθεί πρόοδος, τα ποσοστά αυτά είναι ακόμα χαμηλότερα, ειδικά για ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, όπως άτομα με ομοφυλόφιλη σεξουαλική συμπεριφορά, οι χρήστες ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών και τα άτομα αλλοδαπής εθνικότητας.
Ο εντονότερος συναγερμός από τον ΕΟΔΥ για την αυξημένη επιδημία HIV το 2023 αναδεικνύει την ανάγκη για έγκαιρη διάγνωση και άμεση αντιρετροϊκή αγωγή, ιδιαίτερα για τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού. Η εκπλήρωση των στόχων του 2030 απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες και ενίσχυση των προληπτικών μέτρων, καθώς και ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού σε όλα τα επίπεδα.
