Μαστίχα: Το μοναδικό «δάκρυ» της Χίου που μυρίζει ελληνική παράδοση”
Από τον μυθικό υποβρύχιο μέχρι τη διάσημη ελληνική τσίχλα την δεκαετία του 1970, η μαστίχα της Χίου μαζί με το ελαιόλαδο αποτελούν τα δυο κορυφαία προϊόντα της ελληνικής γης που αποτελούν πάντα μέρος του τραπεζιού μας. Όμως, σε αντίθεση με πολλά μεσογειακά προϊόντα, η μαστίχα έχει την προνομιακή ικανότητα – και μάλιστα ανεξήγητη πολλές φορές – να ανθίζει αποκλειστικά στο νησί της Χίου, ιδίως στο νότιο τμήμα του νησιού, και σε μικρό ποσοστό στις μικρασιατικές παραλίες της περιοχής του Τσεσμέ. Σύμφωνα με τον λαϊκό μύθο, η μαστίχα είναι το αιώνιο δάκρυ του αγίου Ισιδώρου, και αυτή η μυθολογία έχει καταφέρει να διατηρείται ζωντανή στην λαϊκή παράδοση. Σύμφωνα με τον μύθο, ο άγιος Ισιδώρος, που κυνηγιόταν από τους Ρωμαίους και ήταν βαριά τραυματισμένος, κάτσε δίπλα σε ένα δέντρο μέχρι να πεθάνει από τα βαθιά τραύματά του. Το δέντρο, όμως, λυπήθηκε τόσο πολύ τον τραυματισμένο άνθρωπο που έκλαψε, και τα δάκρυα του μετατράπηκαν στα πρώτα ψήγματα της μαστίχας. Όμως, η μαστίχα χρησιμοποιείται όχι μόνο ως γλυκό αλλά και ως μπαχαρικό σε πολλές συνταγές, δίνοντας μια ελαφριά, φρέσκια και δροσερή γεύση που κανένα άλλο μπαχαρικό δεν μπορεί να προσφέρει. Όπως ισχύει και για όλα τα μεσογειακά προϊόντα, η ανθρώπινη φαντασία πάντα παίζει μαγικό ρόλο στο να δημιουργεί νέες συνδυασμούς και γεύσεις με την μαστίχα. Όπως αποκαλύπτει η ιστορία, ο Ιπποκράτης πρότεινε για πρώτη φορά τη μαστίχα ως θεραπεία για τον στομαχόπονο, τα έλκη και τις στοματικές παθήσεις, ενώ οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποίησαν την μαστίχα για την ταρίχευση των νεκρών φαραώ. Από τότε, το αρωματισμένο δάκρυ των μαστιχόδεντρων αποδείχτηκε επίγειος θησαυρός που αποκαθιστά την ισορροπία ψυχής και σώματος, προσφέροντας ευεξία και ευφορία στον άνθρωπο. Όταν αναφερόμαστε όμως στα μεσογειακά προϊόντα, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η ανθρώπινη φαντασία πάντα παίζει ρόλο στη δημιουργία ευφάνταστων συνδυασμών και νέων γεύσεων. Όταν βρεθείτε στη Χίο, μην εκπλαγείτε αν βρείτε λικέρ, γλυκά, προϊόντα για αδυνάτισμα, παστέλια, ακόμα και οδοντόκρεμες που φτιάκνονται αποκλειστικά με μαστίχα. Επιπλέον, πολλοί ξυλουργοί έχουν επεκτείνει τη χρήση της μαστίχας και στην επιπλοποιία, χρησιμοποιώντας το μαστιχέλαιο ως συγκολλητική ουσία στο ξύλο. Αυτό που λίγοι γνωρίζουν είναι ότι η μαστίχα της Χίου έχει επίσης μια ξεχωριστή θέση στις αποχρώσεις των αβρααμικών θρησκειών, με τον χριστιανισμό να χρησιμοποιεί το μαστιχέλαιο στην ιεροτελεστία, ενώ η μαστίχα συνδέεται με την ιστορική μακορένιση των Εβραίων που αναφέρεται στην Τορά. Η μαστίχα συλλέγεται μέσα από μια απαιτητική και χρονοβόρα διαδικασία που ξεκινά περίπου στα μέσα του καλοκαιριού και ανθίζει αποκλειστικά στα νότια της Χίου, ιδίως γύρω από τα γνωστά Μαστιχοχώρια, τα χωριά που αποτελούν το επίκεντρο της παραγωγής και συλλογής της μαστίχας. Κάθε καλοκαίρι, οι παραγωγοί της μαστίχας προετοιμάζουν τα μαστιχόδεντρα γρατζουνώντας απαλά τους κορμούς, μέχρι να αρχίσει να τρέχει η πολύτιμη μαστίχα. Ακολούθως, ακολουθείμ μια απαιτητική διαδικασία συλλογής και καθαρισμού της μαστίχας, που οδηγεί στην δημιουργία του πολύτιμου προϊόντος και την κατόπιν επεξεργασία του. Όλη αυτή η προσπάθεια συνοδεύεται από γιορτές και διασκέδαση, και κάθε χρόνο η Χίος διοργανώνει ένα φεστιβάλ αφιερωμένο στο δώρο της φύσης που αγκαλιάζει την ψυχή των Χίων. Η γιορτή της μαστίχας λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο σε ένα από τα Μαστιχοχώρια της Χίου και έχει ως σκοπό να αναδείξει τα χωριά και τη μαστίχα κατά τη διάρκεια της περιόδου που το νησί φιλοξενεί τόσο τους ντόπιους κάτοικους όσο και τους χίωτους παραγωγούς, καθώς και πολλούς ξένους επισκέπτες. Έτσι, κάθε χρόνο οι ντόπιοι έχουν την ευκαιρία να θυμηθούν τις παραδόσεις και τα έθιμα των χωριών, ενώ οι επισκέπτες περιηγούνται στα γραφικά σοκάκια μαθαίνοντας τα μυστικά της μαστίχας και την ιστορία της Χίου, μια ιστορία που πάντα μένει σφραγισμένη στα ημίσκληρα κομμάτια της μαστίχας.
