Η επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης έχει φθάσει σε σημείο να αναρωτιόμαστε εάν ένα chatbot μπορεί να αντικαταστήσει τον ρόλο του ψυχοθεραπευτή. Οι πρόσφατες έρευνες όμως φαίνεται να διαψεύδουν αυτήν την πιθανότητα.
Η Lilian Weng, ένα στέλεχος εταιρίας τεχνητής νοημοσύνης, πρόσφατα υποστήριξε ότι είχε μια συνεδρία με ένα chatbot με την οποία αισθάνθηκε συνδεδεμένη και συναισθηματικά καλυμμένη. Αυτό προκάλεσε αντιδράσεις και αμφισβητήθηκε η αξιοπιστία του chatbot ως μέσο αντιμετώπισης της ψυχικής ασθένειας. Ωστόσο, η άποψή της Weng μπορεί να ερμηνευθεί ως μια αποτέλεσμα του φαινομένου placebo, σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Machine Intelligence.
Συγκεκριμένα, μια ομάδα ερευνητών από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης και το Πανεπιστήμιο της Αριζόνας πραγματοποίησε μια μελέτη με 300 συμμετέχοντες, οι οποίοι αλληλεπιδρούσαν με προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης για την ψυχική υγεία. Κατά τη διάρκεια της μελέτης, ορισμένοι συμμετέχοντες δήλωσαν ότι ο chatbot είχε συναίσθηση, ενώ άλλοι τον θεώρησαν απλά ένα εργαλείο. Οι ερευνητές συμπεράνουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι στην ουσία ένας παρατηρητής, αντίθετα από ένα επαγγελματία ψυχοθεραπευτή.
Παρόλο που υπάρχουν πολλές καινοτόμες εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης που υπόσχονται θεραπεία και υποστήριξη για την ψυχική υγεία, υπάρχει επίσης η ανησυχία ότι οι ρομπότ θα αντικαταστήσουν ανθρώπους στις επαγγελματικές τους δραστηριότητες. Όσον αφορά τον κλάδο της ψυχικής υγείας, είναι προφανές ότι οι τεχνητές νοημοσύνες δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την αποτελεσματικότητα και την εξειδίκευση ενός επαγγελματία.
Η Cher Scarlett απάντησε στην Lilian Weng, υπογραμμίζοντας ότι η θεραπεία για την ψυχική υγεία απαιτεί σκληρή δουλειά και εμπειρογνωμοσύνη. Παραδείγματα όπως η εφαρμογή Replica, η οποία φημίζεται για την υποστήριξη της ψυχικής υγείας, δείχνουν ότι οι τεχνητές νοημοσύνες μπορεί να έχουν αρνητικές πτυχές, όπως η παράλληλη εμμονή με το σεξ. Επιπλέον, η μελέτη της εταιρίας Koko δείχνει ότι οι αυτοματοποιημένες απαντήσεις δεν αποδείχθηκαν αποτελεσματικές ως μέθοδος θεραπείας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ιδέα του chatbot ως μέσο ψυχοθεραπείας έχει ριζωθεί από το 1960, με τον πρώτο chatbot ELIZA να αναπτύσσεται για αυτόν τον σκοπό. Οι ερευνητές που πραγματοποίησαν τη μελέτη του MIT/ΑΡΙΖΟΝΑ χρησιμοποίησαν τόσο το ELIZA όσο και το GPT-3, με τους συμμετέχοντες να θεωρούν τον ELIZA πιο αξιόπιστο από το GPT-3. Αυτό εξηγεί γιατί η Weng ενθουσιάστηκε από την εμπειρία της με το ChatGPT.
Συνολικά, οι ερευνητές του MIT/ΑΡΙΖΟΝΑ επισημαίνουν τη σημασία του πώς παρουσιάζεται η τεχνητή νοημοσύνη στην κοινωνία. Παρόλο που ορισμένοι βλέπουν τις τεχνητές νοημοσύνες ως δυνητικούς θεραπευτές, οι έρευνες δείχνουν ότι τα ρομπότ δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την ανθρώπινη εμπειρογνωμοσύνη και αποτελεσματικότητα στον κλάδο της ψυχικής υγείας.
