Στις 26 Απριλίου 1825, μια συντριβή συνέβη στη Σφακτηρία, μια βραχονησίδα στην είσοδο του ορμου του Ναυαρίνου. Αυτό το σημαντικό γεγονός σήμανε μια κρίσιμη στιγμή για την Επανάσταση του ’21, καθώς οδήγησε στον ξυπνητήρι των Ελλήνων αγωνιστών, οι οποίοι είχαν αντιμετωπίσει εσωτερικές διχόνοιες εκείνη την περίοδο. Μετά την νίκη τους στο Κρεμμύδι στις 7 Απριλίου 1825, ο Ιμπραήμ Πασάς σχεδίαζε να καταλάβει τη Σφακτηρία, ένα νησί που ελεγχόταν από τους Έλληνες και προστάτευε τις οχυρές φρούρια της Πύλου.
Οι Έλληνες είχαν ετοιμαστεί καλά για την άμυνα της Σφακτηρίας. Είχαν εκεί 1.000 άνδρες και οκτώ κανόνια, ενώ το νησί προστατευόταν από τρία πλοία από τη Σπέτσες και το «Άρης» του Αναστασίου Τσαμαδού από την Ύδρα. Ο Υπουργός Πολέμου Αναγνωσταράς, γνωστός και ως Χρήστος Παπαγεωργίου, ήταν υπεύθυνος για τον σχεδιασμό της άμυνας. Στο νησί βρισκόταν επίσης ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και οι φιλέλληνες Σανταρόζα και Γκρασέ.
Η επίθεση των Αιγυπτίων ξεκίνησε το μεσημέρι της 26ης Απριλίου, με έναν ισχυρό κανονοβολισμό από τους εχθρούς. Στη συνέχεια, χιλιάδες πεζοναύτες, με επικεφαλής Γάλλους αξιωματικούς, προσγειώθηκαν στη Σφακτηρία. Οι Έλληνες αντιστάθηκαν, αλλά δεν μπόρεσαν να ανταπεξέλθουν στην υπερισχύουσα δύναμη του εχθρού. Ο αγώνας ήταν ανισόρροπος και ο Ιμπραήμ κατάφερε να καταλάβει τη Σφακτηρία. Οι Έλληνες είχαν υποστεί σημαντικές απώλειες: 350 νεκρούς, μεταξύ τους και ο Αναγνωσταράς, ο Αναστάσιος Τσαμαδός και ο Ιταλός φιλέλληνας κόμης Σανταρόζα. Επίσης, οι Αιγύπτιοι κατέλαβαν 200 αιχμάλωτους. Οι επιζώντες κατάφεραν να διαφύγουν κολυμπώντας προς την απέναντι ακτή. Ο Μαυροκορδάτος βρέθηκε στο χείλος του γκρεμού, αλλά το πλοίο του, το «Άρης», παρά την καταστροφή του κατάφερε να διαφύγει από τα εχθρικά πολεμικά πλοία και να πλεύσει στο ανοιχτό πέλαγος.
Όταν η είδηση της ήττας στη Σφακτηρία έφτασε στην κυβέρνηση της Ελληνικής Επανάστασης στο Ναύπλιο, όλοι έμειναν σοκαρισμένοι. “Κανείς δεν γέλαγε, όλοι ήταν σοβαροί και ακόμη και οι πέτρες έδειχναν συμπόνια. Οι υποψίες αμφισβήτησαν το μέλλον και ο κίνδυνος ήταν παρόν σε κάθε σκέψη” γράφει ο αγωνιστής Νικόλαος Κασομούλης στα απομνημονεύματά του.
Οι συνέπειες της ήττας στη Σφακτηρία αποδείχθηκαν ολέθριες. Μετά από λίγες ημέρες, στις 30 Απριλίου, παραδόθηκε η φρουρά του Παλαιοκάστρου και στις 11 Μαΐου 1825 η φρουρά του Νεοκάστρου. Το λιμάνι της Πύλου έγινε κεντρικός σταθμός ανεφοδιασμού για τους Αιγύπτιους του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο. Το μέλλον της Ελληνικής Επανάστασης φαινόταν σκοτεινό…
