Το Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας (ITLOS) έχει εκδώσει μια σημαντική γνωμοδότηση, συνδέοντας για πρώτη φορά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα με την ευθύνη των κρατών. Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση, τα κράτη έχουν την υποχρέωση να λάβουν μέτρα για τη μείωση των εκπομπών που απορροφώνται από τους ωκεανούς, πέρα από αυτά που ορίζει η «Συμφωνία του Παρισιού». Αν και η γνωμοδότηση δεν έχει νομική αξία, μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις για μελλοντικές υποθέσεις κλίματος.
Η γνωμοδότηση αυτή προήλθε από αίτημα μιας ομάδας νησιωτικών χωρών που αντιμετωπίζουν τα προβλήματα της άνοδου της στάθμης των θαλασσίων υδάτων λόγω της κλιματικής αλλαγής. Κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας της υπόθεσης, η Κίνα, που είναι ο μεγαλύτερος ρυπαντής διοξειδίου του άνθρακα στον κόσμο, αμφισβήτησε το αίτημα και υποστήριξε ότι το δικαστήριο δεν έχει την αρμοδιότητα να εκδίδει γνωμοδοτήσεις. Παρ’ όλα αυτά, η απόφαση του δικαστηρίου μπορεί να επηρεάσει μελλοντικές υποθέσεις που αφορούν τις κλιματικές υποχρεώσεις των κρατών.
Η γνωμοδότηση του ITLOS έχει τη δυνατότητα να καταστήσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μια μορφή ρύπανσης και να εστιάσει την προσοχή στις υπάρχουσες υποχρεώσεις των χωρών για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, βάσει της Συνθήκης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Αυτό μπορεί να οδηγήσει τις χώρες στην επερχόμενη σύνοδο COP29 του ΟΗΕ για το Κλίμα στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν να θέσουν πιο φιλόδοξους κλιματικούς στόχους.
Η απόφαση αυτή μπορεί επίσης να επηρεάσει δύο αξιολόγησεις από το Διαμερικανικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το Διεθνές Δικαστήριο. Και οι δύο αυτές αξιολογήσεις εξετάζουν υποθέσεις σχετικά με τις κλιματικές υποχρεώσεις των κρατών. Πρόσφατα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εξέδωσε μια απόφαση που κρίνει ότι η Ελβετία παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα επειδή δεν λαμβάνει αρκετά μέτρα για την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης, η οποία οφείλεται στην κλιματική αλλαγή.
Οι εν λόγω αποφάσεις ανοίγουν τον δρόμο για μια νέα προσέγγιση στο ζήτημα της ευθύνης των κρατών για τις κλιματικές αλλαγές. Οι ακτιβιστές και οι δικηγόροι για περιβαλλοντικά θέματα ελπίζουν ότι οι γνωμοδοτήσεις αυτές θα ενθαρρύνουν τις χώρες να θέσουν πιο φιλόδοξους κλιματικούς στόχους και να λάβουν αποτελεσματικά μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος.
