Ο τελευταίος καιρός έχει χαρακτηριστεί από την εξάπλωση του φαινομένου του gaslighting, μιας μεθόδου ψυχολογικής χειραγώγησης που σκοπό έχει να σπείρει αμφιβολίες στο θύμα και να το κάνει να αμφισβητήσει την δική του μνήμη, αντίληψη και λογική. Έχοντας στη διάθεσή τους σταθερή άρνηση, παραπλάνηση, αντιφάσεις και ψέματα, οι gaslighters προσπαθούν να αποσταθεροποιήσουν το θύμα και να καταστρέψουν τις πεποιθήσεις του. Ο όρος gaslighting προέρχεται από το θεατρικό έργο «Gaslight» του Πάτρικ Χάμιλτον και την κινηματογραφική του μεταφορά το 1944. Το phenomena έχει επεκταθεί πέρα από αυτά τα πλαίσια και συχνά χρησιμοποιείται καταχρηστικά σε διάφορες καταστάσεις.
Η Κέιτ Άμπραμσον, αναπληρώτρια καθηγήτρια φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα, στο βιβλίο της με τίτλο «On Gaslighting», αναφέρει ότι έχουμε φορτώσει διάφορα είδη αλληλεπιδράσεων με την έννοια του gaslighting. Το gaslighting δεν είναι απλώς ψέματα, ενοχοποίηση ή χειραγώγηση, αλλά κάτι πολύ περισσότερο. Η Άμπραμσον προσπαθεί να οριοθετήσει το τι συνιστά το gaslighting και τι όχι. Όπως επισημαίνει, το gaslighting έχει πολλές πτυχές και αποχρώσεις και δεν είναι εύκολη υπόθεση να το περιγράψεις. Όμως, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο gaslighter προσπαθεί να κάνει το θύμα να πιστέψει ότι είναι τρελό, ενώ στην πραγματικότητα το τρελαίνει ο ίδιος.
Το gaslighting συμβαίνει με την πάροδο του χρόνου και συχνά εμφανίζεται σε στενές σχέσεις, τόσο στις σχέσεις με τον σύζυγο όσο και με τους γονείς. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να εκδηλωθεί είτε ως μια μορφή κακοποίησης, είτε ως μια μέθοδος για να καλυφθεί η κακοποίηση, κάνοντας gaslighting σε αυτούς που διαμαρτύρονται. Επίσης, το gaslighting μπορεί να συμβαίνει στον εργασιακό χώρο και να χρησιμοποιείται ως ένα εργαλείο για την ενίσχυση του ρατσισμού, του σεξισμού και των άλλων μορφών υποταγής. Είναι ένα διαβολικά λαμπρό εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προκαλέσει βλάβη και να επιταχύνει την υποταγή και την καταπίεση.
Για να ανακτήσει κανείς την εμπιστοσύνη μετά από μια εμπειρία gaslighting, η Άμπραμσον προτείνει να αναζητήσει υποστήριξη από επαγγελματίες θεραπευτές και αγαπημένα πρόσωπα, και όχι απλά να εμπιστευθεί τα εγχειρίδια αυτοβοήθειας. Η ανακάλυψη της αλήθειας και η αποκατάσταση της αυτοπεποίθησης μπορούν να είναι μια διαδρομή γεμάτη προκλήσεις, αλλά με την κατάλληλη υποστήριξη και αγάπη, μπορεί κανείς να ξαναβρεί τη δύναμή του και να αναδειχθεί πιο δυνατός από ποτέ.
Με βάση πληροφορίες από The New York Times.
