Συχνά αναφερόμαστε στο στρες ως το άγχος που βιώνουμε στην καθημερινότητα μας, όπως να είμαστε στην ώρα μας για τα ραντεβού, να αντιμετωπίσουμε ενοχλητικές καταστάσεις ή να ολοκληρώσουμε καθήκοντα εγκαίρως. Ωστόσο, το στρες είναι πολύ περισσότερα από αυτό και είναι σημαντικό να γνωρίζουμε κάποια μυστικά για να το αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά.
Τι είναι το στρες;
Το στρες προκαλείται από διάφορους παράγοντες, είτε ψυχολογικούς είτε φυσικούς και μπορεί να είναι εξωγενής ή ενδογενής. Η πίεση που ασκείται επάνω μας σε διάφορους τρόπους, αντιπροσωπεύεται από τον όρο “στρες”.
Πώς αντιδρά ο οργανισμός στο στρες;
Όταν αισθανθούμε αγχωμένοι ή φοβισμένοι, η αδρεναλίνη αυξάνεται στον οργανισμό μας για να προκαλέσει απόκριση μάχης ή πτήσης απέναντι στον κίνδυνο-στρες. Κατόπιν, ενεργοποιείται ο άξονας της Υπόφυσης-Υποθαλάμου-Επινεφριδίων που μας βοηθά να προσαρμοστούμε στο στρες και να αντιληφθούμε το μέγεθος του κινδύνου. Όταν το στρες είναι χρόνιο, ο άξονας ενδέχεται να μην μπορεί να κατασταλάξει, προκαλώντας προβλήματα στον οργανισμό μας.
Πότε γίνεται επικίνδυνο;
Ένα ξαφνικό στρες μπορεί να πυροδοτήσει προσωρινά το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, αλλά όταν είναι χρόνιο, μπορεί να προκαλέσει αρτηριακή πίεση και άλλα προβλήματα υγείας. Ένα επικίνδυνο είδος στρες είναι το ήπιο απρόβλεπτο, που προκαλείται από μια χρόνια ασθένεια ή μια δυσκολία που επηρεάζει τον ψυχισμό μας.
Υπάρχει και το θετικό πλευρό
Το στρες μας ενεργοποιεί και μας κάνει πιο αποτελεσματικούς για να αντιμετωπίσουμε κάποιον κίνδυνο ή να ολοκληρώσουμε καθήκοντα. Το στρες μας κινητοποιεί και μας παρέχει την ενέργεια για εργασία, μάθηση και κοινωνικές σχέσεις. Επιπλέον, έχει δείχνει ότι μπορεί να βελτιώσει την εγκεφαλική μας λειτουργία και να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε ευχάριστα τις δυσκολίες.
Ασθένειες που σχετίζονται με το στρες
Ψυχικές ασθένειες μπορούν να επιδεινωθούν από στρεσογόνα γεγονότα. Επιπλέον, ορισμένες ασθένειες συνδέονται άμεσα με το στρες, όπως η μετατραυματική διαταραχή στρες και η οξεία διαταραχή στρες. Το χρόνιο στρες έχει συσχετιστεί με πολλές ασθένειες, όπως η κατάθλιψη, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, η άνοια, η νόσος Αλτσχάιμερ, οι διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος, τα προβλήματα γονιμότητας, το μεταβολικό σύνδρομο, ο σακχαρώδης διαβήτης και πολλά άλλα.
Η αντίδραση στο στρες διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο
Η αντίδραση του κάθε ανθρώπου στο στρες εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Παρατηρούμε ότι άνθρωποι που βρίσκονται σε παρόμοιες καταστάσεις μπορεί να έχουν εντελώς διαφορετικές αντιδράσεις. Η γενετική, το φύλο, η ηλικία και οι εμπειρίες είναι από τους παράγοντες που επηρεάζουν την αντίδραση στο στρες. Μάλιστα, η έρευνα έχει δείξει ότι όσοι έχουν αναπτύξει ανθεκτικότητα στον οργανισμό τους είναι περισσότερο ανθεκτικοί και ως ενήλικες.
Πώς μπορούμε να είμαστε πιο ανθεκτικοί στο στρες;
Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία για το στρες. Μερικές μέθοδοι που έχουν αποδειχθεί ότι βοηθούν στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας του εγκεφάλου είναι η σωματική άσκηση και ο διαλογισμός. Μια συγκεκριμένη μέθοδος που αναπτύχθηκε από τη δρ. Τρέισι Σορς, νευροεπιστήμονα και καθηγήτρια ψυχολογίας, αποτελείται από 30 λεπτά διαλογισμού που ακολουθούνται από 30 λεπτά σωματικής άσκησης. Με αυτήν τη μέθοδο αυξάνει η νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου και βελτιώνεται η ευεξία μας.
Πώς μπορούμε να κάνουμε τα παιδιά μας πιο ανθεκτικά;
Για να είναι τα παιδιά μας πιο ανθεκτικά, είναι σημαντικό να έχουν ποικίλες εμπειρίες και να μην είναι υπερπροστατευμένα. Είναι επίσης σημαντικό να εκτίθενται σε μικρές ποσότητες στρες, όπως μικρές ανησυχίες και δυσκολίες, ώστε να μπορούν να αναπτύξουν ανθεκτικότητα απέναντι σε δυσκολίες.
Πώς να ελέγξουμε το στρες;
Για να ελέγξουμε το στρες και να αισθανόμαστε καλύτερα, πρέπει να προσέχουμε τη σωματική μας υγεία, να ασκούμε αερόβια γυμναστική, να ακολουθούμε διαλογισμό, να φροντίζουμε τη διατροφή μας, να απολαμβάνουμε την τέχνη και τις κοινωνικές σχέσεις μας, να κοιμόμαστε καλά και να ζητάμε βοήθεια από ειδικούς ψυχικής υγείας όταν αισθανόμαστε την ανάγκη.
