Οι μέλισσες και οι σφήκες αποτελούν δύο από τα πιο γνωστά έντομα, αλλά η πληροφόρηση που έχουμε για αυτά είναι συχνά περιορισμένη. Πόσες φορές έχουμε συγχέει μια μέλισσα με μια σφήκα ή το αντίστροφο; Αν και υπάρχουν μερικά κοινά στοιχεία ανάμεσα στα δύο έντομα, υπάρχουν και πολλές διαφορές που πρέπει να γνωρίζουμε.
Ένας τίτλος που μπορούμε να δώσουμε σε αυτόείναι: “Οι μέλισσες και οι σφήκες: Το “γλυκό” μείγμα ομοιοτήτων και διαφορών”.
Ας δούμε λοιπόν τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα σε μέλισσες και σφήκες, πέρα από τα συνηθισμένα στερεότυπα που έχουν διαμορφωθεί γύρω από αυτά τα έντομα.
Ένα αδικαιολόγητο στερεότυπο που έχεις επικρατήσει είναι ότι οι σφήκες είναι οι “κακές” και έχουν συνδεθεί με το τσίμπημα και τον πόνο, ενώ οι μέλισσες είναι τα αγαπημένα έντομα της φύσης. Πράγματι, οι μέλισσες συμπεριφέρονται φιλικά προς τον άνθρωπο και συνδέονται με θετικές έννοιες όπως η άνοιξη και τα λουλούδια. Από την άλλη πλευρά, οι σφήκες έχουν μια πιο επιθετική φύση και είναι συχνά αποφεύγεται η επαφή με αυτές. Παρόλα αυτά, οι δύο κοινότητες έχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά.
Τόσο οι μέλισσες όσο και οι σφήκες μπορούν να χαρακτηριστούν ως κοινωνικές ή μοναχικές, ανάλογα με το είδος στο οποίο ανήκουν. Οι μέλισσες έχουν μελετηθεί περισσότερο από τις σφήκες, αλλά και οι δύο κοινωνίες έχουν μια βασίλισσα, εργάτριες και κηφήνες. Η διαφορά είναι ότι οι μέλισσες περνούν από μια πιο συλλογική διαδικασία επιβίωσης, ενάντια στους απειλητικούς καιρικούς όρους. Οι σφήκες, από την άλλη πλευρά, πέφτουν μόνες τους σε χειμερίες νάρκες, χωρίς την υποστήριξη των εργατριών τους. Αυτή η διαφορά συμβάλλει στην πιο μακρά διάρκεια ζωής της βασίλισσας μέλισσας σε σχέση με την βασίλισσα σφήκα.
Ένα άλλο σημαντικό σημείο που πρέπει να αναφέρουμε είναι η επικονίαση. Τόσο οι μέλισσες όσο και οι σφήκες συμβάλλουν στη γονιμοποίηση των φυτών, μεταφέροντας γύρη από τους ανθήρες στο στίγμα του υπέρου. Αν και οι σφήκες έχουν λιγότερες τρίχες για να βοηθήσουν σε αυτήν τη διαδικασία, εξακολουθούν να επιτελούν το ίδιο έργο με τις μέλισσες.
Έρχονται τώρα οι διαφορές. Οι μέλισσες είναι κυρίως χορτοφάγοι και τρέφονται με νέκταρ και γύρη από τα άνθη. Από την άλλη πλευρά, οι περισσότερες σφήκες μπορούν να χαρακτηριστούν ως παμφάγες και τρέφονται με νέκταρ, σάκχαρα από φρούτα, έντομα και αράχνες που προορίζονται για τα αυγά τους. Παρόλα αυτά, ο κανιβαλισμός έχει παρατηρηθεί σε κοινωνίες μελισσών, ενώ δεν έχει αναφερθεί στις σφήκες. Επίσης, οι σφήκες έχουν τη δυνατότητα να τσιμπήσουν πολλές φορές, ενώ οι μέλισσες μπορούν να τσιμπήσουν μόνο μία φορά. Αυτό εξαρτάται από το είδος του εκάστοτε έντομου.
Τέλος, και οι δύο μπορούν να παράγουν μέλι. Ενώ οι μέλισσες το παράγουν για κατανάλωση και των ίδιων και των απογόνων τους, οι σφήκες το χρησιμοποιούν αποκλειστικά για τη δική τους επιβίωση.
Εν κατακλείδι, πρέπει να κατανοήσουμε ότι οι μέλισσες και οι σφήκες έχουν τόσο κοινά στοιχεία όσο και διαφορές. Μελετώντας πιο βαθιά αυτά τα έντομα, έχουμε την ευκαιρία να μάθουμε ακόμα περισσότερα. Πέρα από όλα, και οι δύο συμβάλλουν στον κόσμο μας και προσφέρουν αναντικατάστατες υπηρεσίες.
Συνεπώς, αντί να ασχολούμαστε με τα στερεότυπα και τις αντιλήψεις, ας αφιερώσουμε χρόνο να μελετήσουμε τη φύση και τον ρόλο που διαδραματίζουν αυτά τα σημαντικά έντομα στην οικολογία μας. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να αξιολογήσουμε πραγματικά τη σπουδαιότητα και την αξία των μελισσών και των σφηκών στην ποικιλία της ζωής στον πλανήτη μας.
