Οι χταπόδια, απίθανα πλάσματα του ωκεανού, με τις εκπληκτικές τους ικανότητες, μας κάνουν να αναρωτιόμαστε εάν προέρχονται από άλλο πλανήτη. Οι υψηλοί τους βαθμοί ευφυΐας αποτελούν αφορμή για μελέτη και έρευνα. Είναι πραγματικά η ευφυΐα τους η κινητήριος τους δύναμη ή μήπως το ένστικτό τους; Αυτό εξηγείται από τον επιστήμονα του National Geographic, Piero Amodio, σε μια συνέντευξή του στο CNN Greece.
«Τα χταπόδια έχουν πολύπλοκη συμπεριφορά και ένα καταπληκτικό ρεπερτόριο δράσης», αναφέρει ο επιστήμονας. «Μπορούν να χρησιμοποιήσουν εργαλεία, να κυνηγήσουν μαζί με άλλα ψάρια, να λύνουν προβλήματα. Τα χαρακτηριστικά αυτά της συμπεριφοράς τους, μαζί με τα νευροανατομικά χαρακτηριστικά του εγκεφάλου τους, υποδηλώνουν ότι τα χταπόδια είναι αρκετά έξυπνα». Ωστόσο, ο κ. Amodio διευκρινίζει ότι δεν είναι γνωστό εάν η ικανότητά τους να επεξεργάζονται όλες αυτές τις πληροφορίες και να αναπτύσσουν αυτήν τη συμπεριφορά είναι εξίσου περίπλοκη. Μπορεί να είναι αποτέλεσμα του ενστίκτου ή μπορεί να αποκτούν αυτές τις περίπλοκες αποκρίσεις μέσω απλών διαδικασιών μάθησης. «Ξέρουμε, λοιπόν, ότι κάνουν πολύπλοκα πράγματα, απλά δεν ξέρουμε αν το μυαλό τους είναι τόσο περίπλοκο όσο η συμπεριφορά τους», εξηγεί
Τα επαναστατικά επιτεύγματα
Όσον αφορά τις εκπληκτικές ικανότητές τους, ο ερευνητής τονίζει τα εξής:
«Μπορούν να λύνουν προβλήματα, όπως παζλ, και μπορούν ακόμη να ανοίγουν βάζα για να φτάσουν το φαγητό που βρίσκεται μέσα. Χρησιμοποιούν αυτή τη στρατηγική πολλές φορές όταν ψάχνουν για τροφή στα ανοιχτά»
Αποδεικνύεται ότι, χρησιμοποιώντας τα πλοίδια τους, μπορούν να αναζητήσουν τροφή σε τρύπες, όπως αυτές που κρύβονται τα γνωστά καβούρια. Μπορούν ακόμη να ανασηκώσουν τα ζώα που κρύβονται μέσα σε κοχύλια. Επίσης, μπορούν να χρησιμοποιήσουν πέτρες για να θωρακίσουν την είσοδο της φωλιάς τους. Παραδείγματος χάρη, ένα είδος χταποδιού, που βρίσκεται στην Ινδονησία, χρησιμοποιεί το κέλυφος καρύδας για να φτιάξει ένα είδος καταφύγιου στον βυθό της θάλασσας. Ακόμη, μπορούν να συλλέγουν και να αποθηκεύουν κοχύλια για μελλοντική χρήση
Ο συνεργαστικός τρόπος κυνηγιού τους με ψάρια
Μια ιδιαίτερη ικανότητα των χταποδιών είναι η συνεργασία τους με άλλα είδη ψαριών για το κυνήγι. Ένα παράδειγμα αυτής της συνεργασίας είναι όταν τα χταπόδια “cyanea” κυνηγούν μαζί με τα είδη ψαριών grouper ή coral trout. Φαίνεται να υπάρχει μια περίπλοκη επικοινωνία μεταξύ των δύο ειδών. Το χταπόδι μπορεί να καταλάβει τα σήματα που του δίνει το ψάρι και να οδηγηθεί προς τον τόπο όπου βρίσκεται το θήραμά του. Αυτή η συνεργασία αποτελεί μια πολύπλοκη τεχνολογία που βασίζεται στην εμπιστοσύνη και συνεργασία τους
Η επίδραση της κλιματικής αλλαγής
Τα χταπόδια είναι πολύ ευέλικτα σαν είδος και μπορούν να προσαρμοστούν σε διάφορες συνθήκες περιβάλλοντος. Ωστόσο, η μεγαλύτερη απειλή για αυτά είναι η ανθρωπογενής παρέμβαση, κυρίως η υπεραλίευση. Όταν η αλιεία γίνεται σε μεγάλη κλίμακα, αυτό μπορεί να απειλήσει τους πληθυσμούς των χταποδιών. Επιπλέον, η κλιματική αλλαγή έχει επίσης σημαντική επίδραση σε αυτά. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι η αύξηση της θερμοκρασίας μπορεί να επηρεάσει τη σύνθεση της πρωτεΐνης στα απομένουν από το χταπόδι, μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά τους να αναπτυχθούν και να απειλήσει την επιβίωσή τους
Χταπόδι Αρλεκίνος: Οι διαφορετικές συμπεριφορές
Τα περισσότερα χταπόδια είναι μοναχικά και ζουν μόνα τους, εκτός αν γίνεται αναπαραγωγή. Κάποια είδη έχουν ακόμη κανιβαλιστικό ένστικτο, και μετά από αναπαραγωγή μπορεί να καταναλώνουν το ένα το άλλο. Ο Χταπόδι Αρλεκίνος είναι μια εξαίρεση καθώς φαίνεται να είναι ιδιαίτερα κοινωνικό. Ζει σε αποικίες και έχει φωλιές σε κοντινή απόσταση. Συχνά μοιράζεται φωλιές και φαγητό με άλλα μέλη της αποικίας του. Η συμπεριφορά αυτή είναι μοναδική στο είδος, ενώ λίγες πληροφορίες υπάρχουν για αυτόν τον τύπο χταποδιού λόγω της σπανιότητάς του. Είναι, λοιπόν, ενδιαφέρον να ερευνήσουμε τη συμπεριφορά του στο άνοιγμα, προκειμένου να κατανοήσουμε πόσο περίπλοκη είναι και γιατί αποτελεί μοναδική περίπτωση. Ένα σημαντικό ερώτημα είναι το εξής: “Τι ώθησε αυτά τα χταπόδια να γίνουν τόσο κοινωνικά, ενώ άλλα χταπόδια δεν είναι;”, και πώς αυτό μπορεί να συμβάλει στην εξέλιξη του είδους.
