Προωρότητα: Φροντίζοντας το νεογνό και τους γονείς
Η προωρότητα είναι ένας όρος που κρύβει πολλές ιστορίες και συναισθήματα. Η χαρά, η λύπη, η αγωνία και η προσμονή είναι μερικά από αυτά. Τα πρόωρα μωρά είναι οι γενναίοι μαχητές που καταφέρνουν να επιβιώσουν και να ζήσουν ζωές γεμάτες δύναμη. Έχουν πολλά να μας διδάξουν, κυρίως το πώς να αγαπάμε και να αντιμετωπίζουμε τη ζωή. Αλλά ας ξεκινήσουμε από την αρχή.
Το πρόωρο μωρό είναι αυτό που γεννιέται πριν από τις 37 εβδομάδες κύησης. Πιο συγκεκριμένα, το μεγάλο (ή όψιμο) πρόωρο γεννιέται ανάμεσα στις 34 και 36 εβδομάδες, το πολύ πρόωρο μεταξύ των 28 και 32 εβδομάδων και το εξαιρετικά πρόωρο πριν τις 28 εβδομάδες κύησης. Συνήθως, τα πρόωρα μωρά έχουν και χαμηλό βάρος γέννησης, λιγότερο από 2,5 κιλά.
Στις μέρες μας, ένα μωρό μπορεί να γεννηθεί στην 22η εβδομάδα κύησης με εξαιρετικά χαμηλό βάρος γέννησης, ακόμα και κάτω από τα 500 γραμμάρια, και να επιβιώσει. Η προωρότητα είναι συχνή, αφού περίπου 1 στα 10 παιδιά γεννιούνται πρόωρα σε όλο τον κόσμο. Στη χώρα μας, περισσότερα από 8.000 νεογνά γεννιούνται πρόωρα κάθε χρόνο, πράγμα που σημαίνει ότι γεννιέται ένα πρόωρο μωρό κάθε ώρα.
Τα προκαλαλέστηκαν η προωρότητα είναι ποικίλα. Οι πολυγαμίες, οι λοιμώξεις της μητέρας και άλλες καταστάσεις, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση και το υπερβολικό επίπεδο ζάχαρου στο αίμα, μπορούν να προκαλέσουν πρόωρο τοκετό. Ωστόσο, πολλές φορές, δεν είναι γνωστά τα ακριβή αίτια.
Οι πρόωροι νεογνοί έχουν ιδιαίτερες ανάγκες, ιδίως όταν είναι πολύ μικρά. Οι νεογνολόγοι, παιδίατροι με εξειδίκευση στα νεογνά, είναι άνθρωποι με τεράστια καρδιά που μπορούν να φροντίσουν μικρά πλάσματα στις Μονάδες Νεογνών. Μαζί με το εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό, φροντίζουν τα νεογνά, προετοιμάζοντάς τα για την αναπνοή μέχρι να μάθουν να αναπνέουν μόνα τους. Προσέχουν τη διατροφή τους και φροντίζουν να προστατευθεί και να αναπτυχθεί ο εγκέφαλός τους.
Ωστόσο, οι γονείς δεν πρέπει να αφήνονται στο περιθώριο. Συχνά βρίσκονται στην άκρη του θαλάμου περιμένοντας με αγωνία. Οι προσδοκίες των γονέων για τη γέννηση του παιδιού τους ανατρέπονται και εμφανίζονται νέες εικόνες. Αντί για ροζ ή γαλάζια μπαλόνια και επιστροφή στο σπίτι μετά από 2-3 μέρες, οι γονείς βρίσκουν εαυτούς τους σε έναν διαφορετικό κόσμο. Ο κόσμος των Μονάδων Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών, των θερμοκοιτίδων, των διασωληνώσεων και των πολλών μηχανημάτων. Οι γονείς χρειάζονται στήριξη και αγκαλιά.
Ως επαγγελματίες της υγείας, έχουμε την υποχρέωση να αγκαλιάσουμε τους γονείς συναισθηματικά και σωματικά. Σε συνεργασία με το Ινστιτούτο για την προαγωγή της Ψυχικής Υγείας στην Εγκυμοσύνη και στα πρώτα χρόνια της Ζωής («ΚΟΙΤΙΔΑ»), δημιουργήσαμε μια ομάδα ψυχολογικής υποστήριξης και ενδυνάμωσης γονέων πρόωρων νοσηλευόμενων νεογνών. Σκοπός μας είναι να βοηθήσουμε τους γονείς να αντιμετωπίσουν συναισθηματικά την προωρότητα, ανακουφίζοντας το άγχος και τον πόνο τους. Η ανταπόκριση των γονέων είναι μεγάλη και η ανάγκη για υποστήριξη είναι πραγματική.
Υπάρχει, όμως, ένα πράγμα που καμία θερμοκοιτίδα δεν μπορεί να προσφέρει. Η αγκαλιά του γονέα είναι η καλύτερη θεραπεία για ένα πρόωρο μωρό. Η επαφή δέρμα με δέρμα και οι αγκαλιές προσφέρουν ζεστασιά και αγάπη. Αυτό είναι το μήνυμα του EFCNI (European Foundation for the Care of Newborn Infant), μιας οργάνωσης που στηρίζει τα πρόωρα μωρά και τις οικογένειές τους. Η αγκαλιά του γονέα είναι ισχυρή θεραπεία και προσφέρει βασικά οφέλη, όπως η καλύτερη αναπνοή του μωρού, η κανονική αύξηση βάρους και η προαγωγή του θηλασμού. Παράλληλα, βοηθάει στην ενίσχυση των δεσμών μεταξύ γονέα και παιδιού.
Η προωρότητα αλλάζει τη ζωή των γονέων. Όπως είπε ένας πατέρας διδύμων πρόωρων, “Έγινα πατέρας όταν κράτησα τον πρώτο μου γιο στην αγκαλιά μου”. Είναι σημαντικό να στηρίξουμε τους γονείς και να τους βοηθήσουμε να γίνουν οι καλύτεροι γονείς για το παιδί τους από την πρώτη στιγμή.
Στο τέλος, θα ήθελα να μοιραστώ τα λόγια μιας μητέρας δίδυμων πρόωρων, η οποία απευθύνεται σε εμάς, τους επαγγελματίες της υγείας, που αποτελούμε την πυρήνα της νεογνολογίας: “Βοηθήστε μας να γίνουν τα “καλύτερα” παιδιά που μπορούν να γίνουν, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να γίνουμε οι καλύτεροι γονείς που μπορούμε από την πρώτη μέρα”.
