Το 1976, όταν ξεκινούσα τις σπουδές μου στη Νομική Αθηνών, πρωτοετής φοιτητής, η ταινία “Ο αθώος” κυκλοφορούσε στους κινηματογράφους υπό τη σκηνοθεσία του Λουκίνο Βισκόντι. Έβλεπα την ταινία σε ένα θερινό σινεμά, αν και δεν θυμάμαι ποιο, ούτε με ποια κοπέλα. Από εκείνη τη στιγμή, έγινα παθιασμένος οπαδός του Βισκόντι. Τι ήταν αυτό που μεγάλωσε το ενδιαφέρον μου; Η σκηνοθεσία; Οι ηθοποιοί; Η αλήθεια είναι ότι ήταν όλα μαζί. Αργότερα, ανακάλυψα ότι η ταινία βασίζονταν σε ένα μυθιστόρημα του Γκαμπριέλε Ντ’ Ανούντσιο, ενός σπουδαίου Ιταλού συγγραφέα του προηγούμενου αιώνα. Ήμουν από την εφηβεία μου μανιώδης αναγνώστης, οπότε άρχισα να ψάχνω για το βιβλίο. Αλλά δεν μπορούσα να το βρω πουθενά. Πώς ήταν δυνατόν; Περίμενα να το βρω σε παλαιοβιβλιοπωλεία, μέχρι που κατάφερα επιτέλους να το αγοράσω. Ήταν μια παλιά έκδοση, με πράσινο σκληρό εξώφυλλο. Εκδόθηκε το 1926, μόλις τέσσερα χρόνια μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Ήταν μια μετάφραση από τα ιταλικά, όπως έγραφε στις πρώτες σελίδες. Εκδόσεις “Άγκυρα”. Φυσικά, το αγόρασα. Η γλώσσα ήταν λίγο διαφορετική, αλλά δεν με πείραξε – αυτή ήταν η γλώσσα που χρησιμοποιούσαμε για τις σχολικές μας εκθέσεις. Το μυθιστόρημα με εντυπωσίασε εκ νέου, μετά από τόσα χρόνια, και ευτυχώς το βιβλίο είχε επανεκδοθεί πρόσφατα από τις εκδόσεις Ερατώ σε μια εξαιρετική μετάφραση του Λεωνίδα Καρατζά. Έτσι, είχα την ευκαιρία να το ξαναδιαβάσω, αυτή τη φορά σε έναν πιο σύγχρονο λόγο. Ευχαριστώ, Ερατώ.
Το “Ο αθώος” μας μεταφέρει στην ιστορία του Τούλιο Ερμίλ, ενός πλούσιου κτηματία που κάποτε αγάπησε την γυναίκα του, την Τζουλιάνα, τόσο πολύ που την παντρεύτηκε και απέκτησε μαζί της δύο κόρες. Ωστόσο, τώρα ο Τούλιος την απατά ασύστολα και δεν το αρνείται, ακόμα και όταν αποκαλύπτεται. Ο Τούλιος είναι συνεχώς αιχμάλωτος των παθών του. Ο Γκαμπριέλε Ντ’ Ανούντσιο δεν κρατά κανένα μυστικό για τους σκοπούς του ήρωά του, που αναλύει προσεκτικά κάθε κίνησή του, κάθε πράξη που ετοιμάζεται να κάνει, κάθε έντονη πόθησή του. Ο ήρωας παραβλέπει κάθε έννοια της ηθικής – το μόνο που τον απασχολεί είναι να είναι ευχαριστημένος με τον εαυτό του. Ωστόσο, φαίνεται ότι ο συγγραφέας πιστεύει στην εκδίκηση του θεού. Έτσι, κάπου στη μέση του βιβλίου, αποκαλύπτει ότι η γυναίκα του απατά ολέθρια με ένα νέο ανερχόμενο αστέρα της λογοτεχνίας. Ο Τούλιος υποψιάζεται την αλήθεια και αρχίζει να σκέφτεται να προκαλέσει τον αντίπαλο εραστή σε μονομαχία, μάλιστα πηγαίνει από τη Βενετία στη Ρώμη για να τον βρει, όταν μαθαίνει ότι η γυναίκα του είναι έγκυος. Αλλά πόσο ξένο παιδί θα γεννηθεί; Τι θα γίνει με το παιδί ενός άλλου; Θα το υιοθετήσει; Απόλαυσα το μυθιστόρημα όπως κάποτε, αλλά με μια νέα γλώσσα. Σε ευχαριστώ, Ερατώ.
