Τρεις γυναίκες αναδύονται από το σκοτάδι, βυθισμένες στο φως της αυγής. Οι σιλουέτες τους είναι σαφέστατες καθώς στέκονται σταθερές, φορώντας πομπώδη κρινολίνα και πλούσια κατσαρά μαλλιά, με κάθε μία σε διαφορετική απόχρωση. Τα αθώα πρόσωπα τους και η εκλεπτυσμένη ενδυμασία τους αντανακλούν αντίθεση με τον παιχνιδιάρικο ήχο των απαλών κυμάτων που σκάνε πίσω τους. Δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε αν βρισκόμαστε στο “μέσα” ή στο “έξω”. Δεν υπάρχει νερό πουθενά, αλλά οι τρεις φιγούρες φαίνεται να στέκονται κάπου πάνω στην ακτή. Αλλά εάν είναι έτσι, πώς μπορεί να δικαιολογηθεί το παράδοξο, απόκλισης από τις αναλογίες, του κρεβατιού που κυριαρχεί στο βάθος της σκηνής; Ο χώρος και ο χρόνος δοκιμάζονται από κάθε άποψη. Δεν είναι ακριβώς “μέσα” ή ακριβώς “έξω”, αλλά σε αυτό το όριο όπου η συνείδηση εξατμίζεται, οι ανθεκτικοί φραγμοί του εγώ γκρεμίζονται, οι αντιστάσεις γείρουν και ο νους παραδίδεται σε έναν κόσμο αναμνήσεων, συνομιλώντας με το “πολλά” που κατοικεί μέσα του. Παλιές ιστορίες, θολές εικόνες, σύζυγοι και εραστές, η “μεγάλη” ζωή, η μικρή ψυχή, η επίθεση της γήρανσης ..
“Ποια είναι η σχέση των τριών γυναικών μεταξύ τους; Η ηλικιωμένη θυμάται, η μεσήλικη θυμώνει, η νεότερη αγωνιάζει. Σίγουρα, φαίνεται ότι γνωρίζουν καλά η μία την άλλη, μοιράζοντας προσωπικές λεπτομέρειες της ζωής τους. Η μητέρα-κέρβερος που παρατηρούσε κάθε κίνηση, η άφιξη στην μεγαλούπολη, οι βραδινές έξοδοι με νεαρούς άντρες, τα ποτά, τις αγκαλιές, το πρώτο σεξ, ο γάμος με έναν πλούσιο άνδρα, οι κοσμικές εκδηλώσεις, τα ακριβά κοσμήματα, τα όμορφα άλογα, η απιστία, η παρακμή, η μοναξιά, η προσεγγίσεις του θανάτου … Καθώς ακούμε τις αναμνήσεις τους, γίνεται σαφές ότι τίποτα από όλα αυτά δεν έχει πραγματική σημασία: το περιεχόμενο των φράσεων, ο νόημα των λόγων, ακυρώνεται στο σύμπαν του Μπομπ Γουίλσον. Αντ’ αυτού, επικρατεί ο ρυθμός, το ύφος, το στυλ. Όλα είναι θέμα επιτάχυνσης και επιβράδυνσης, αναρριχήσεων και καθοδού, ολισθήσεων και επαναφορών, παύσεων και ξεκινημάτων, αρμονικά δομημένων μοτίβων και ακολουθιών. Λέξεις, φωνήματα, εκπλήξεις και θαυμασμοί, γέλια μεγάλα και μικρά, ένα ποτάμι ήχων παρασέρνει το νόημα, το πνίγει, αντικαθιστώντας το με μια αίσθηση ατελείωτου κελαρυσμού, με συντονισμένη ροή, με άνουσο λόγο που εκδιώκει κάθε μελαγχολία υπάρξεως, περπατά πάνω από κάθε άγχος του θανάτου, προχωρά αήττητο προς το τέλος, αποδομώντας το πλουραλισμό της ύπαρξης έναντι του φυσικού. Έτσι, αντικρίζουμε το ακατανίκητο παράδοξο μπροστά μας: ακίνητα σώματα που ταράζονται από τις επιδέξιες κινήσεις του χιούμορ, της ειρωνείας, του εκλεπτυσμένου τονισμού και των εκφράσεων. Κανένα αίσθημα έκπτωσης και παραιτησης, πίκρας ή απελπισίας δεν εκπέμπεται από αυτήν την 90χρονη γυναίκα που μόλις υπέστη κατάγματα. Ο Γουίλσον αγνοεί τον φυσικισμό και την ψυχολογική “εμβάθυνση”: αντιθέτως, προτιμά το θόρυβο των μεταξένιων υφασμάτων, το άσπρο μακιγιάζ, τις εκλεπτυσμένες κόμμωσεις, το χαμόγελο της μαριονέτας, τη γεωμετρία των μορφών και των όγκων, τη μουσική επαναληπτικότητα των φράσεων, την αρμονία των ήχων, των γραμμών, των χρωμάτων, τη γλυπτικότητα του φωτός, το τέλειο “κάδρο”, τη μαγευτική και μαγνητική εικαστική δύναμη του σκηνικού κόσμου που δημιουργεί ο Αμερικανός σκηνοθέτης εδώ και δεκαετίες, και, ειδικά στην περίπτωση μας, με ελάχιστα υλικά. Αυτή είναι η νίκη του καλλιτέχνη – αλλά και του ανθρώπου – πάνω στην αναπότρεπτη φθορά και όλες τις αρνητικές δυνάμεις που απειλούν να εξαλείψουν την καταπληκτική θετικότητα της βούλησης, την ορμή της επιθυμίας, τη δύναμη της χαράς. Αντιμέτωπος με τη διαδικασία της βιολογικής αποσύνθεσης, σηκώνει αντίσταση, συνοδευόμενος από τη δημιουργική σύνθεση του ζωτικού ενστίκτου, το ρομαντισμό της φαντασίας, τον πειρασμό του γέλιου, τη χαρά της μεταμόρφωσης, την επιλεκτική διαδικασία της σκέψης, το πνεύμα που σχεδιάζει, το σώμα που σηκώνει το κεφάλι του και επιδιώκει να διατηρήσει. “Η πιο ευτυχισμένη στιγμή;” αναρωτιέται η μεσήλικη εκδοχή της ηρωίδας στο τέλος του έργου, για να απαντήσει ενθουσιασμένα στον εαυτό της: “Το τώρα! Πάντα το τώρα! Αυτή είναι η πιο ευτυχισμένη στιγμή”. Και λίγο αργότερα – σε μια σύγκριση χρόνου που μετατρέπει δεκαετίες σε δευτερόλεπτα, όπως συμβαίνει στο θολό τοπίο της μνήμης μας – η ίδια γυναίκα, πλέον 90 ετών και παραπληγική, παραδέχεται ανεπιφύλακτα την προηγούμενη απάντηση: “Ναι. Καλά. Αυτή είναι. Όπως εσείς ρωτήσατε. Αυτή είναι η πιο ευτυχισμένη στιγμή. Όταν όλα τελειώνουν. Όταν σταματάμε. Όταν μπορούμε να σταματήσουμε”. Το ένστικτο της ζωής αντιμετωπίζει το ένστικτο του θανάτου και αντιστέκεται με αξιοπρέπεια, θέτοντας ξανά την περούκα στη θέση της. Το επιθυμητό είναι να απομακρυνθούμε από την επανάληψη των διαφορών, και αυτό ακριβώς επιτυγχάνει ο Γουίλσον με τεχνική επιδεξιότητα. Ξανακαι ξανα, ολόκληρη η παράσταση μοιάζει να επαναλαμβάνει τον εαυτό της, σε ατέλειωτους κύκλους. Ωστόσο, κανένα βλέμμα, καμία φράση, καμία κίνηση δεν έχει την ίδια επίδραση, την ίδια πλήρη αίσθηση. Αντίθετα, συνθέτει ένα συμπλεγματικό πλέγμα από παλμούς, περιστροφές, έλξεις, χορούς και κινήσεις που αγγίζουν απευθείας το μυαλό, προτείνοντας έναν ρυθμό ύπαρξης, μια ατμόσφαιρα που μας καταλαμβάνει και μας απελευθερώνει. Οι τρεις ηθοποιοί, Ρένη Πιττακή, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και Λουκία Μιχαλοπούλου, είναι φοβερές κατεργάρες του όνειρου του Γουίλσον, ερμηνεύοντας τον ρόλο του με απίστευτη ακρίβεια, αξέχαστη ζεστασιά και δεξιοτεχνία. Κρεμάμενες στη κορυφή των κυμάτων, με το σώμα τους σε κατάσταση εγρήγορσης, δεν υποχωρούν ούτε στιγμή, αλλά μεταδίδουν μια σπάνια ευφορία στον θεατή, αποδεικνύοντας ότι η τέχνη της ερμηνείας μπορεί να ανθίσει ακόμη και στις πιο “αποπνικτικές” συνθήκες για τον ηθοποιό. Μια περιττή παρέμβαση του σκηνοθέτη, ο μαυροντυμένος νεαρός άνδρας που εμφανίζεται μεταξύ των δύο Πράξεων για να μας “εξηγήσει” εξ ονόματος του συγγραφέα ότι το έργο αναφέρεται στη μητέρα του, ότι ποτέ δεν έμαθε πώς να είναι καλός γιος κ.ο.κ., αποδυναμώνει ίσως, αν και διακριτά, τις απλοποιητικές προθέσεις του έργου. Δείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την παράσταση εδώ.
