Κάθε χρόνο, τον Ιανουάριο, πολλοί από εμάς βιώνουν ένα γενικό αίσθημα νωθρότητας και έλλειψης κινήτρου. Είναι σαν να μην μπορούμε να ξεφύγουμε από τον χειμερινό ύπνο μας και να επιστρέψουμε στο ρυθμό της καθημερινής ζωής. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται «Σύνδρομο του Γενάρη» ή «January brain» και έχει την επίδρασή του στη διάθεση, τη νοημοσύνη και την κοινωνική μας δραστηριότητα.
Ποιος είναι ο λόγος πίσω από αυτή την αλλαγή στον εγκέφαλό μας; Κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών, πολύ λίγο φως φτάνει στον εγκέφαλό μας. Ο εγκέφαλος μας έχει ένα μοριακό ρολόι που ρυθμίζει τις βασικές λειτουργίες μας, όπως ο ύπνος και η αφύπνιση, η δραστηριότητα και η όρεξη. Όταν αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει λιγότερο φως, ο εγκέφαλος μας μεταδίδει το μήνυμα στο σώμα να μείνει αφύπνιστο. Έτσι, οι λογικές μας διεργασίες επιβραδύνονται, νιώθουμε κόπωση και καθυστέρηση στις πράξεις και τις σκέψεις μας.
Έρευνες έχουν δείξει ότι αυτή η αλλαγή στον εγκέφαλο μας μπορεί να έχει ομοιότητες με το «Σύνδρομο του Γενάρη» που εμφανίζεται στα ζώα. Για παράδειγμα, οι σκίουροι καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια και ο εγκέφαλός τους εμφανίζει παθολογική δραστηριότητα, παρόμοια με αυτή του Αλτσχάιμερ. Επίσης, πολλά ζώα του βορρά αποκτούν πιο πυκνή γούνα για να τους προστατεύσει από το κρύο.
Παρόλο που ο αντίκτυπος του χειμώνα στον ανθρώπινο εγκέφαλο δεν έχει διερευνηθεί εκτενώς, προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η διάθεση και η προσοχή μας επηρεάζονται από τις εποχές. Η δραστηριότητα που συσχετίζεται με την προσοχή κορυφώνεται τον Ιούνιο, κατά τη διάρκεια του θερινού ηλιοστασίου, και μειώνεται το χειμώνα, κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο.
Είναι γεγονός ότι κάθε άνθρωπος αντιδρά διαφορετικά στις εποχιακές αλλαγές και τον Ιανουάριο. Κάποιοι ανθρώπους μπορεί να αντιμετωπίζουν έντονη κατάθλιψη, γνωστή και ως χειμερινή ή εποχική κατάθλιψη (Seasonal Affective Disorder, SAD). Η κατάθλιψη αυτή συχνά αρχίζει με το τέλος του φθινοπώρου ή την αρχή του χειμώνα και υποχωρεί με την άνοιξη. Οι λόγοι που συντελούν στην εμφάνιση του SAD είναι ποικίλοι, αλλά μία από τις αιτίες μπορεί να είναι η βιοχημική ανισορροπία στον εγκέφαλο, που οφείλεται στη διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού.
Η εξίσωση της διάθεσης μας με τον χειμώνα είναι ένα φαινόμενο που επηρεάζει πολλούς από εμάς. Ο εγκέφαλός μας αντιδρά στην έλλειψη φωτός και αυτό επηρεάζει την καθημερινή μας δραστηριότητα και διάθεση. Παρόλα αυτά, κάθε άνθρωπος αντιμετωπίζει αυτήν την εποχή με τον δικό του τρόπο. Αν νιώθετε κατάθλιψη ή άλλα συμπτώματα που επηρεάζουν την καθημερινή σας ζωή, συμβουλευθείτε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας για υποστήριξη και περαιτέρω βοήθεια.
