Τι πρέπει να κάνουμε για να έχουμε υγεία και μακροζωία; Οι περισσότεροι θα απαντούσαμε απαριθμώντας όλα τα «πρέπει και δεν πρέπει»: να μην καπνίζουμε, να αποφεύγουμε το αλκοόλ, να κάνουμε τακτικά γυμναστική, να τρώμε υγιεινά, να κοιμόμαστε ποιοτικά και επαρκώς. Όμως, πόσοι από εμάς θα αναφέραμε τον κίνδυνο της μοναξιάς;
Η μοναξιά δεν είναι απλώς μια κατάσταση που κάνει τους ανθρώπους πιο επιρρεπείς στη θλίψη. Όπως έχουν αποκαλύψει πολλές έρευνες, μπορεί να στοιχίσει ζωές. Και παρόλο που η επιστήμη έχει κάνει άλματα ως προς τις θεραπείες πολλών ασθενειών, η καταπολέμηση της μοναξιάς παραμένει μια πρόκληση.
Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει τη σχέση ανάμεσα στη μοναξιά και τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων. Μια μελέτη από ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, στην οποία συμμετείχαν περισσότερα από 5.000 άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών, έδειξε ότι η συνταξιοδότηση συσχετίζεται με 40% υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικών ή καρδιακών προσβολών. Αυτό μήπως οφείλεται στη μοναξιά που αισθάνθηκαν αφού αποσύρθηκαν από το κοινωνικό περιβάλλον; Σε μια άλλη μεγάλη ανασκόπηση επιστημονικών μελετών, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Γιόρκ ανακάλυψαν ότι η μοναξιά οδηγεί σε αύξηση κατά 29% του κινδύνου καρδιακών προσβολών και κατά 33% του κινδύνου εγκεφαλικών προσβολών.
Μια πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “The Lancet Public Health” έδειξε ότι οι άνθρωποι που βιώνουν μοναξιά έχουν 12% περισσότερες πιθανότητες να εισαχθούν στο νοσοκομείο με λοίμωξη σε σύγκριση με τους μη μοναχικούς. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επισημαίνει ότι η μοναξιά αποτελεί μια παγκόσμια απειλή για την υγεία, με επιπτώσεις που είναι συγκρίσιμες με εκείνες του καπνίσματος 15 τσιγάρων την ημέρα και μεγαλύτερες από την παχυσαρκία ή την έλλειψη άσκησης.
Ο μηχανισμός για το πώς η μοναξιά αυξάνει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου είναι περίπλοκος. Σε απλά λόγια, αυτό το συναίσθημα φαίνεται να ενεργοποιεί την απόκριση του οργανισμού μας στο στρες, οδηγώντας σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Αυτή η απόκριση επηρεάζει χημικές ουσίες στο σώμα (κυτοκίνες), οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή, γνωστή αιτία πρόωρης γήρανσης.
Παρά την πολυπλοκότητα αυτής της πρόκλησης και τις επιπτώσεις της μοναξιάς στην υγεία μας, υπάρχει μια απλή λύση: ο καφές. Ο Τζέρεμι Γουέλς, ιατρός παθολόγος στην Αγγλία, προέτρεψε ασθενείς ηλικίας άνω των 65 ετών που νιώθουν μόνοι να συμμετέχουν σε κοινωνικές δραστηριότητες. Για τις ανάγκες μιας σχετικής μελέτης, περισσότερα από 10.000 άτομα κλήθηκαν να συμπληρώσουν ερωτηματολόγια που αφορούσαν το επίπεδο της μοναξιάς τους. Το ένα τρίτο από αυτά ανέφερε ότι αισθάνονται μόνα. Στη συνέχεια, κλήθηκαν να συμμετάσχουν σε εβδομαδιαία ομαδικά προγράμματα άσκησης για 3 μήνες. Κατά τη διάρκεια αυτών των προγραμμάτων, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν για τσάι ή καφέ. Επιπλέον, τους δόθηκαν πληροφορίες για άλλες κοινωνικές δραστηριότητες που ήταν διαθέσιμες στην περιοχή.
Τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά. Μετά τη συμμετοχή τους σε αυτές τις κοινωνικές δραστηριότητες, σημειώθηκε μείωση των επισκέψεων των ασθενών στον παθολόγο κατά 13,6%, σε αντίθεση με μια αύξηση της τάξεως του 8,6% για μοναχικά άτομα παρόμοιας ηλικίας που δεν συμμετείχαν στα προγράμματα. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτή η παρέμβαση μπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων.
Η απλή πράξη του να μοιραστούμε έναν καφέ με τον διπλανό μας μπορεί να αποτελέσει το αντίδοτο για τη μοναξιά και την υγεία μας. Μπορεί ακόμα και να μας προσφέρει μια πιο ισορροπημένη ζωή και να μας προστατεύει από πολλές ασθένειες. Είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε πολλά για την επίδραση αυτών των πρωτοβουλιών στην υγεία μας, αλλά δεν έχω αμφιβολία ότι θα είναι θετική. Γι’ αυτό ας ενθαρρύνουμε την κοινωνική επαφή και ας μοιραστούμε έναν καφέ ή ένα τσάι με τους γύρω μας. Η αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας πριν αυτά εμφανιστούν είναι ένας ζωτικός στόχος και η λύση μπορεί να είναι τόσο απλή όσο η κοινωνική επαφή και ο καφές με τους αγαπημένους μας.
