Τα παιδιά δεν έχουν ακόμα την ικανότητα να εκφράσουν με λεξιλόγιο τα συναισθήματά τους ή να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τα διάφορα συναισθήματα που τα πλήττουν. Στα παιδιά, η λύπη και ο θυμός αποτελούν συναισθήματα που είναι δύσκολα να διαχειριστούν. Ο θυμός είναι ένα έντονο συναίσθημα ενόχλησης, απογοήτευσης ή αντιπάθειας. Για ένα νήπιο, το οποίο μπορεί να εκνευριστεί εύκολα αν του πάρουν το παιχνίδι του, ο θυμός προκαλείται από την αντίδραση “πάλη ή φυγή”. Όταν ένα παιδί ξεσπάσει, χτυπάει ή έχει ανενεργή συμπεριφορά, αντιδρά σε κάτι που του προκαλεί πόνο ή απογοήτευση. Ο θυμός του μπορεί να φαίνεται υπερβολικός ή αδικαιολόγητος, αλλά για ένα παιδί που δεν έχει ακόμα μάθει να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του, είναι μια φυσική αντίδραση στην αίσθηση της αδικίας. Από την άλλη πλευρά, η λύπη μπορεί να προκληθεί από την απουσία ενός αγαπημένου ανθρώπου ή πράγματος, από απογοήτευση, φόβο ή από τη βιώση μιας δύσκολης περιόδου. Τα δάκρυα είναι ένα εμφανές σήμα ότι ένα παιδί είναι λυπημένο, αλλά μπορεί επίσης να εκφράσει τη θλίψη του με άλλους τρόπους, όπως με το θυμό, την απομόνωση ή την προσκόλληση. Αν κάθε φορά που ένα παιδί κλαίει, προσπαθούμε απλώς να το καταπραΰνουμε με αγκαλιές αντί να το βοηθήσουμε να ανακαλύψει τον λόγο της λύπης του, δεν το βοηθάμε να μάθει να χειρίζεται και να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του. Οδηγήστε λοιπόν τη συζήτηση και βοηθήστε το παιδί να ολοκληρώσει την πρόταση: “Είμαι λυπημένος επειδή…”. Μοιραστείτε τις δικές σας εμπειρίες και ακούστε τις εμπειρίες του παιδιού. Αν για παράδειγμα, το παιδί σας χάσει το αγαπημένο του αρκουδάκι και είναι λυπημένο, ακούστε το και δείξτε με τις πράξεις σας ότι είστε εκεί για εκείνο, είτε χρειάζεται μια αγκαλιά είτε να απλώς κλάψει. Μπορείτε επίσης να μοιραστείτε μια ιστορία για το πώς αντιμετωπίσατε μια ανάλογη κατάσταση όταν ήσασταν μικροί. Μιλήστε για τα συναισθήματα που νιώσατε και τον τρόπο με τον οποίο τα διαχειριστήκατε. Οι γονείς προσπαθούν συχνά να δείξουν στα παιδιά τους ότι είναι δυνατοί και όλα θα πάνε καλά. Ωστόσο, είναι πραγματικά επωφελές για ένα παιδί να βλέπει τους γονείς του να αναγνωρίζουν τα δικά τους συναισθήματα. Εξηγήστε στο παιδί την αίσθηση του θυμού. Πείτε του: “Μερικές φορές, όταν τα πράγματα δεν πηγαίνουν όπως θέλουμε, νιώθουμε θυμωμένοι και αναστατωμένοι”. Στη συνέχεια, διδάξτε του πώς μπορεί να εκφράζει αυτά τα συναισθήματα. Βοηθήστε το να εξασκείται να εκφράζει ανοιχτά την ενόχλησή του, λέγοντας, για παράδειγμα, “Δεν με αρέσει όταν μου παίρνεις το παιχνίδι μου από το χέρι”. Με αυτόν τον τρόπο, βοηθάτε στην ανάπτυξη του συναισθηματικού λεξιλογίου του παιδιού σας και στην αντιμετώπιση των συναισθηματικών του αντιδράσεων. Επισημάνετε τα συναισθήματά του και σε άλλα άτομα. Όταν διαβάζετε βιβλία ή παρακολουθείτε ταινίες, ρωτήστε το παιδί σας πώς νομίζει ότι νιώθει ο χαρακτήρας. Αυτό δεν μόνο εμπλουτίζει το συναισθηματικό του λεξιλόγιο, αλλά του μαθαίνει επίσης την ενσυναίσθηση. Αναγνωρίστε το θυμό του. Δοκιμάστε να του πείτε: “Φαίνεται ότι είσαι πολύ θυμωμένος” και μιμηθείτε μαζί του τα χαρακτηριστικά ενός θυμωμένου προσώπου.
