Η παρούσα περίοδος είναι αποκαλυπτική για την ανησυχητική πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής. Οι επιπτώσεις της ακραίας ζέστης είναι προφανείς και θανατηφόρες. Σύμφωνα με μια έκθεση του σεβασμιούς ιατρικού περιοδικού The Lancet, οι θάνατοι που σχετίζονται με την ακραία ζέστη αυξήθηκαν κατά 9% σε ολόκληρη την Ευρώπη και κατά 11% σε χώρες της νότιας Ευρώπης τα τελευταία 30 χρόνια (1999-2022). Το The Lancet Countdown on health and climate change 2024 αναφέρει ότι οι ημέρες με υψηλές θερμοκρασίες στη νότια Ευρώπη έχουν αυξηθεί κατά 41%. Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην υγεία ήδη γίνονται αισθητές και η έλλειψη δράσης μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένες επιπτώσεις στο μέλλον
Η αύξηση των θανάτων που σχετίζονται με την ακραία ζέστη είναι ανησυχητική. Κατά μέσο όρο, παγκοσμίως παρουσιάζεται αύξηση του 17% στον αριθμό των θανάτων ανά 100.000 κατοίκους μεταξύ των περιόδων 2003-2012 και 2013-2022. Ειδικότερα, το καλοκαίρι του 2022 παρατηρήθηκαν περίπου 60.000 πρόωροι θάνατοι που οφείλονται σε υπερβολική ζέστη. Σύμφωνα με την έρευνα αυτή, προβλέπεται μείωση των θανάτων που σχετίζονται με το κρύο, αλλά ταυτόχρονα αναμένεται αύξηση των θανάτων που σχετίζονται με τη ζέστη. Επιπλέον, το 2021 η κλιματική αλλαγή προκάλεσε σχεδόν 12 εκατομμύρια ανθρώπους να αντιμετωπίσουν μέτρια ή σοβαρή επισιτιστική ανασφάλεια στην Ευρώπη, με συνολικά 60 εκατομμύρια πολίτες να επηρεάζονται. Αυτή η επισιτιστική ανασφάλεια οφείλεται στην αυξημένη διάρκεια περιόδων υψηλής θερμοκρασίας και ξηρασίας. Επιπροσθέτως, μόνο το 2022, οι οικονομικές απώλειες λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων, συσχετιζόμενων με την περιβαλλοντική κρίση, έφτασαν τα 18,7 δισεκατομμύρια ευρώ (αντιστοιχούν στο 0,08% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ)
Οι ανισότητες στην υγεία αποτελούν άλλο ένα ανησυχητικό στοιχείο. Η θνησιμότητα από την ακραία ζέστη ήταν διπλάσια στις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες, ενώ τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να αντιμετωπίσουν επισιτιστική ανασφάλεια. Επίσης, η έκθεση αποκαλύπτει την ανισότητα μεταξύ των χωρών που επιβαρύνουν τον πλανήτη και εκείνων στις οποίες εκπέμπονται υψηλά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα. Το 2021, οι εκπομπές από την καύση ορυκτών καυσίμων ήταν 5,4 τόνοι ανά άτομο στην Ευρώπη, εξαπλάσιες από αυτές της Αφρικής και σχεδόν τριπλάσιες από αυτές της κεντρικής και νότιας Αμερικής. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι η Ευρώπη πρέπει να επεξεργαστεί μια πολιτική βούληση για μια δίκαιη και υγιή περιβαλλοντική μετάβαση, συμπεριλαμβανομένης της παγκόσμιας ευθύνης και της υποστήριξης των περισσότερο επηρεαζόμενων κοινοτήτων
Οι επιστήμονες καλούν την Ευρώπη να επιταχύνει τη δράση για το κλίμα προς όφελος της υγείας και υπενθυμίζουν ότι ο ρυθμός προόδου παραμένει ανεπαρκής. Εάν δεν ληφθούν αποφασιστικά μέτρα, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μπορεί να επιδεινωθούν και να χαθούν σημαντικές ευκαιρίες για βελτίωση της υγείας. Είναι καίριας σημασίας να εστιάσουμε σε μια βιώσιμη και αειφόρο προσέγγιση, η οποία θα προστατεύει το περιβάλλον και θα προωθεί την ευημερία δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Εάν αναγνωρίσουμε τη σπουδαιότητα της κλιματικής αλλαγής, μπορούμε να διασφαλίσουμε μια καλύτερη μελλοντική πραγματικότητα για όλους.
