Η προειδοποίηση για την έλευση νέας επιδημίας αναπνευστικής λοίμωξης και η πρόβλεψη του πότε ακριβώς θα συμβεί αποτελεί σημαντικές πληροφορίες για τη δημόσια υγεία. Ένα ελληνικό εργαλείο έγκαιρης προειδοποίησης, με την ονομασία Δείκτη Μεταβλητότητας Επιδημίας (Epidemic Volatility Index – EVI), αναπτύχθηκε από την ομάδα του αναπλ. καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, κ. Πολυχρόνη Κωστούλα. Το EVI επιτρέπει την άμεση ανίχνευση της αύξησης των κρουσμάτων και των νέων επιδημιών, επιτρέποντας την ταχεία λήψη μέτρων πρόληψης και ελέγχου.
Ο EVI βασίζεται στην μεταβλητότητα των κρουσμάτων ανά μονάδα χρόνου και προειδοποιεί όταν ο ρυθμός αλλαγής της μεταβλητότητας υπερβαίνει ένα όριο. Ένα πιλοτικό πρόγραμμα εφαρμογής του EVI στο Τμήμα Δημόσιας και Ενιαίας Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, απέδειξε την αποτελεσματικότητά του κατά την περίοδο του περασμένου χειμώνα.
Χρησιμοποιώντας το EVI και πραγματικά δεδομένα από το σύστημα παρακολούθησης αναπνευστικών λοιμώξεων που εφαρμόζεται στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) και την Πνευμονολογική κλινική του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας (ΠΓΝΛ), προβλέφθηκε έγκαιρα το κύμα της εποχικής γρίπης κατά την περίοδο 2023-2024. Πολύ νωρίς τον προηγούμενο Δεκέμβριο, ο καθηγητής Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, κ. Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης, είχε προειδοποιήσει για την επιβάρυνση του συστήματος υγείας που θα οδηγούνταν από τη γρίπη και όχι από τον κορωνοϊό.
Σε αναλυτικό επίπεδο, κατά την περίοδο 2023-2024, οι ασθενείς που επισκέπτονταν την Πνευμονολογική κλινική και το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών του ΠΓΝΛ με συμπτώματα γριπώδους συνδρομής υποβάλλονταν σε δοκιμές ταχείας ανίχνευσης αντιγόνων προκειμένου να ανιχνευθούν οι πιο συχνοί αναπνευστικοί ιοί. Από τους 1.434 εξεταζόμενους ασθενείς, οι περισσότεροι ήταν θετικοί στη γρίπη Α, ακολουθούμενοι από θετικά κρούσματα κορωνοϊού SARS-CoV-2, γρίπη Β, αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV) και αδενοϊό. Ένα σημαντικό συμπέρασμα ήταν ότι η επιδημία της γρίπης Α ξεπέρασε τις προηγούμενες προβλέψεις, ξεκινώντας τον Νοέμβριο του 2023 και κορυφώνοντας το Δεκέμβριο και την αρχή του Ιανουαρίου του 2024.
Το EVI μπορεί να αποτελέσει ένα αποτελεσματικό εργαλείο για την πρόβλεψη και διαχείριση επιδημιών αναπνευστικών λοιμώξεων, προσφέροντας έγκαιρη προειδοποίηση και επιτρέποντας την κατάλληλη προετοιμασία και αντίδραση από το σύστημα υγείας. Με την ύπαρξη επαρκών δομών παρακολούθησης και τη χρήση ταχείων δοκιμών ανίχνευσης, μπορεί να δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα πρόβλεψης και πρόληψης επιδημιών, προσφέροντας έναν γρήγορο, εύκολο, οικονομικό και αξιόπιστο τρόπο διάγνωσης λοιμωδών νοσημάτων. Αυτό το μοντέλο μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο για την προστασία της δημόσιας υγείας και την αποτελεσματική αντιμετώπιση των επιδημιών.
