Στρεσοθεραπεία: Πώς να αντιμετωπίσετε και να διαχειριστείτε το Σύνδρομο Γενικής Προσαρμογής
Το ΣΓΠ, ή αλλιώς Σύνδρομο Γενικής Προσαρμογής, αποτελεί μια αντίδραση τριών σταδίων στο στρες. Η αντιμετώπιση και διαχείριση του στρες μέσω της ανάλυσης των εκλυτικών παραγόντων μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρήσετε έναν ισορροπημένο βιολογικό ρυθμό και να αποφύγετε σοβαρές καταστάσεις υγείας. Ο καθένας έχει τον δικό του ορισμό για το στρες, με αποτέλεσμα την κατανόηση και αντίδραση σύμφωνα με την θεωρία του ΣΓΠ. Αυτό το σύνδρομο αφορά τρεις φυσιολογικές αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα μας όταν αντιμετωπίζουμε κάποιον στρεσογόνο παράγοντα. Αν ο εν λόγω παράγοντας εξαφανιστεί, το σώμα μας αναρρώνει και επιστρέφει στην ισορροπημένη κατάστασή του. Ωστόσο, εάν το στρες συνεχιστεί, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία μας και τη γενική ευεξία μας. Η αρχή για τη διαχείριση αυτού του συνδρόμου είναι η αναγνώριση των παραγόντων που προκαλούν το στρες. Αν και δεν μπορούμε να τους αποφύγουμε απολύτως ή να τους εξαλείψουμε, μπορούμε να μάθουμε πώς να τους αντιμετωπίζουμε με ποικίλες τεχνικές διαχείρισης του στρες.
Τι ακριβώς είναι το Σύνδρομο Γενικής Προσαρμογής;
Ο επιστήμονας Hans Seyle χαρακτήρισε το ΣΓΠ ως την τυπική αντίδραση του οργανισμού μας στο στρες. Μετά από πειράματα πάνω σε αρουραίους, διαπίστωσε ότι οι αντιδράσεις μεταξύ τους ήταν παρόμοιες όταν αντιμετώπιζαν διάφορες στρεσογόνους παράγοντες. Στο Journal of Clinical Endocrinology του 1946, περιέγραψε τη θεωρία ότι το ΣΓΠ αντιπροσωπεύει τον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός μας αντιδρά σε μια αντιληπτή απειλή, χαρακτηρίζοντάς το ως έναν τρόπο επιβίωσης. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το στρες συνοδεύεται συνήθως από ένα σειρά φυσιολογικών αλλαγών σε όλο το σώμα μας. Αυτές οι αλλαγές συμβαίνουν σε τρία στάδια: το στάδιο της αντίδρασης συναγερμού, το στάδιο της αντίστασης και το στάδιο της εξάντλησης.
Ποια είναι αυτά τα τρία στάδια του Συνδρόμου Γενικής Προσαρμογής;
Ο Seyle καθόρισε τρία διακριτά στάδια για το ΣΓΠ, τα οποία εκδηλώνονται κατά την αντιμετώπιση ενός στρεσογόνου παράγοντα ή ενός στρεσογόνου γεγονότος.
1. Στάδιο αντίδρασης συναγερμού:
Αυτό το στάδιο αντιπροσωπεύει την αρχική αντίδραση του οργανισμού μας μετά την έκθεση σε έναν στρεσογόνο παράγοντα. Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου, το σώμα μας βρίσκεται σε κατάσταση “μάχης, φυγής ή παράλυσης”, με σκοπό να αντιμετωπίσει ή να διαφύγει από την απειλή. Ο εγκέφαλος ειδοποιείται από τον εγκεφαλικό φλοιό και ενεργοποιεί το αυτόνομο νευρικό σύστημα. Αυτό οδηγεί στην απελευθέρωση ορμονών του στρες, όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη, οι οποίες επηρεάζουν αρνητικά το σώμα μας. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης βιώνουμε αλλαγές όπως ταχυπαλμία, τάση των μυών για τάση, αυξημένο ακουστικό όραμα, αυξημένη δυνατότητα παρατήρησης και μειωμένο αίσθημα πόνου.
2. Στάδιο αντίστασης:
Σε αυτό το στάδιο, το σώμα μας προσαρμόζεται στο στρες και αντιδράει σε αυτό. Η διάρκεια αυτής της φάσης εξαρτάται από την ένταση του στρεσογόνου παράγοντα και τη διαθέσιμη ενέργεια του οργανισμού μας. Εάν ο παράγοντας στρες εξαφανιστεί, οι ορμονικές αλλαγές που προσδιορίζουν τη φάση του συναγερμού επιστρέφουν στα φυσιολογικά επίπεδα τους. Ο καρδιακός ρυθμός και η αρτηριακή πίεση επιστρέφουν στα φυσιολογικά τους επίπεδα καθώς το σώμα αναρρώνει.
3. Στάδιο εξάντλησης:
Αυτό είναι το τρίτο και τελευταίο στάδιο του ΣΓΠ, κατά το οποίο οι πόροι του σώματός μας εξαντλούνται μετά την προσπάθεια ανάκαμψης στη φάση της αντίστασης. Αν η αρχική απειλή έχει εξαφανιστεί, το σώμα μας αναρρώνει. Ωστόσο, εάν το στρες συνεχίζεται, το σώμα μας δεν έχει την ενέργεια για να το αντιμετωπίσει, κάτι που οδηγεί σε κόπωση, αυξημένη ευερεθιστότητα, ανησυχία, κατάθλιψη και άλλα υγειονομικά προβλήματα που σχετίζονται με το άγχος.
Τι προκαλεί το σύνδρομο γενικής προσαρμογής;
Οι αιτίες του ΣΓΠ μπορούν να είναι οποιαδήποτε μορφή οξέος ή χρόνιου στρες. Αυτές περιλαμβάνουν γεγονότα της καθημερινής ζωής και ψυχολογικά άγχη. Ορισμένα παραδείγματα είναι τα επαγγελματικά ζητήματα (συγκρούσεις στον χώρο εργασίας, ανεργία, συνταξιοδότηση), τα οικογενειακά προβλήματα (συνθήκες στις σχέσεις, διαζύγιο, ευθύνες φροντίδας), οικονομικές δυσκολίες (απώλεια εργασίας, απροσδόκητοι λογαριασμοί, αδυναμία οικονομικής ευστάθειας) και προβλήματα υγείας (ασθένεια, τραυματισμός, θάνατος αγαπημένων). Επιπλέον, σημαντικά γεγονότα ζωής, όπως ο γάμος, η γέννηση ενός παιδιού ή η αγορά ενός σπιτιού, μπορούν επίσης να προκαλέσουν στρες.
Πώς να διαχειριστείτε το σύνδρομο γενικής προσαρμογής;
Εάν το άγχος επηρεάζει τη ζωή σας, μπορείτε να βοηθηθείτε να διαχειριστείτε το ΣΓΠ αναγνωρίζοντας τους παράγοντες που προκαλούν το στρες. Στη συνέχεια, μπορείτε να προσδιορίσετε ποιες στρατηγικές διαχείρισης του στρες λειτουργούν καλύτερα για εσάς και πότε πρέπει να τις εφαρμόσετε. Για παράδειγμα, εάν αντιμετωπίζετε άγχος λόγω ενός συγκεκριμένου γεγονότος στη ζωή σας, όπως ένας γάμος, η οργάνωση του χρόνου σας μπορεί να είναι χρήσιμη για να αισθανθείτε ότι έχετε έλεγχο. Αν αντιμετωπίζετε συνεχές άγχος σχετικά με κάτι, όπως η διαχείριση μιας χρόνιας πάθησης, η χρήση τεχνικών χαλάρωσης, όπως η βαθιά αναπνοή ή ο οραματισμός, μπορεί να σας δώσει ανακούφιση. Η σωματική άσκηση συνιστάται από τον Αμερικανικό Σύνδεσμο για το Άγχος και την Κατάθλιψη ως μια μέθοδος μείωσης του στρες. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει δραστηριότητες όπως το γρήγορο περπάτημα, το τρέξιμο, η γιόγκα ή ακόμη και η τάι τσι. Η άσκηση βοηθά στην απελευθέρωση ενδορφινών, οι οποίες είναι χημικές ουσίες που προάγουν την ευεξία και διευκολύνουν την αίσθηση χαλάρωσης και ευημερίας.
Άλλες στρατηγικές διαχείρισης του στρες που μπορεί να βοηθήσουν
Συμπληρώνοντας ένα ημερολόγιο
Εστιάζοντας στην ενσυνείδητη προσέγγιση ή τη μεταμοντέρνα
Απολαμβάνοντας χαλαρωτικά μπάνια
Προγραμματίζοντας αγχωτικές ημέρες ή γεγονότα
Συζητώντας τα θέματα με ένα φίλο ή μέλος της οικογένειας
Αναζητώντας επαγγελματική υποστήριξη από έναν σύμβουλο
Ας καταλήξουμε:
Το ΣΓΠ είναι μια αντίδραση τριών σταδίων στο στρες και περιλαμβάνει τα στάδια της αντίδρασης συναγερμού, της αντίστασης και της εξάντλησης. Μετά από τις φυσιολογικές αλλαγές που συμβαίνουν στο στάδιο της αντίδρασης συναγερμού, είναι σημαντικό να ανακάμψει το σώμα μας κατά τη διάρκεια της φάσης της αντίστασης. Χωρίς ανάκαμψη, μπορεί να ακολουθήσει η εξάντληση και να υπάρξει κίνδυνος για σοβαρά προβλήματα υγείας. Το άγχος είναι αναπόφευκτο μέρος της ζωής μας και δεν μπορούμε να το αποφύγουμε ή να το εξαλείψουμε εντελώς. Παρ’ όλα αυτά, μπορούμε να μάθουμε πώς να το διαχειριζόμαστε μέσω διάφορων τεχνικών, όπως η σωματική δραστηριότητα και οι τεχνικές χαλάρωσης. Εάν δυσκολεύεστε να αντιμετωπίσετε το άγχος μόνοι σας, μπορείτε να ζητήσετε τη βοήθεια φίλων, οικογένειας ή ενός επαγγελματία σύμβουλο.
