Η κατάθλιψη είναι μια διαταραχή που πολλές φορές δεν φαίνεται καθαρά και δεν συνοδεύεται πάντα από τα ίδια συμπτώματα. Πολλοί άνθρωποι που αντιμετωπίζουν μια σημαντική κατάθλιψη δεν αναγνωρίζουν τα σημάδια και αργότερα, με τη βοήθεια ενός επαγγελματία στην ψυχική υγεία, διαπιστώνουν την κατάστασή τους. Σύμφωνα με τον Seth J. Gillihan, Ph.D., έναν ψυχολόγο με ειδίκευση στην γνωστική συμπεριφορική θεραπεία, η κατάθλιψη δεν εμφανίζεται πάντα με τον ίδιο τρόπο ή ως οξεία κατάσταση. Στην πραγματικότητα, αναφέρει, σε ένατου που δημοσιεύτηκε στο Psychology Today, ότι είναι μια πολυπαραγοντική κατάσταση με διακυμάνσεις στην ένταση και τη διάρκεια της. Παρακάτω θα εξηγήσουμε τέσσερις λόγους που εμποδίζουν την αναγνώριση της κατάθλιψης.
1. Αυτολύπηση: Το να αισθανόμαστε αρνητικά για τον εαυτό μας και ακόμη και να μισούμε τον εαυτό μας είναι συχνή συνέπεια της κατάθλιψης. Όμως, σύμφωνα με τον Gillihan, αυτά τα συναισθήματα δεν αντιμετωπίζονται ως αποτέλεσμα κάποιας κατάστασης, αλλά ως δηλώσεις της πραγματικής μας κατάστασης. Δεν σημαίνει ότι αρχίσαμε να αισθανόμαστε ανίκανοι, αλλά ότι πραγματικά είμαστε έτσι. Επίσης, άλλα συμπτώματα της κατάθλιψης θα αποδίδονται σε δικές μας “αδυναμίες”. Για παράδειγμα, η δυσκολία να κοιμηθούμε θα ερμηνευθεί απλά ως τεμπελιά μας, η αυξημένη όρεξη και η κατανάλωση ανώμαλων τροφών θα ερμηνευθεί ως έλλειψη αυτοέλεγχου και η απουσία κίνητρου θα ερμηνευθεί ως έλλειψη αυτοπειθαρχίας.
2. Αρνητισμός: Η αρνητική εικόνα που έχουμε για τη ζωή και τον κόσμο, κοινή σε πολλά άτομα με κατάθλιψη, φαίνεται τόσο ακριβής και αντικειμενική όσο και η χειρότερη εντύπωση που έχουμε για τον εαυτό μας. Όπως εξηγεί ο ψυχολόγος, η απαισιοδοξία και η απελπισία που συνοδεύουν την κακή μας διάθεση μπορεί να φαίνονται ακριβείς από τη σκοπιά ενός άτομου που έχει κατάθλιψη. Έτσι, όταν βλέπουμε τη ζωή και τον κόσμο ως μια συνεχή κατάσταση της ατυχίας, τα συμπτώματα της κατάθλιψης τα ερμηνεύουμε ως μέρος ενός παγκόσμιου δυστυχισμένου σεναρίου, παρά ως κάτι που συμβαίνει μόνο σε εμάς.
3. Εσωτερική στιγματοποίηση: Το στίγμα που σχετίζεται με τις ψυχικές νόσους και διαταραχές εξακολουθεί να είναι παρόν. Όσοι αντιμετωπίζουν κατάθλιψη μπορεί να αισθάνονται αδύναμοι ή ανίκανοι να φροντίζουν την ψυχική τους υγεία. Επιπλέον, κάποιοι μπορεί να αρνούνται την ύπαρξη της κατάθλιψης, θεωρώντας την ως μια δικαιολογία για τις δικές τους αδυναμίες. Σε ανθρώπους που πάσχουν από ψυχικές διαταραχές, αυτές οι αρνητικές σκέψεις ενισχύουν συνεχώς την αίσθηση ενοχής. Έτσι, όταν εμφανίζονται τα συμπτώματα της κατάθλιψης, πολλοί προσπαθούν είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα να τα αποδώσουν σε κάτι άλλο, προκειμένου να αποφύγουν το στίγμα. Για παράδειγμα, μπορεί να ενοχοποιήσουν τον ανεπαρκή ύπνο – ένα συνηθισμένο σύμπτωμα της κατάθλιψης – για την έλλειψη κινήτρου ή για την έλλειψη πρόοδου.
4. Θολή σκέψη: Η κατάθλιψη δεν ευνοεί την σαφή σκέψη· καθιστά τη σκέψη μας θολή και δυσκολεύει τη λήψη σωστών αποφάσεων. Σύμφωνα με τον Gillihan, είναι δύσκολο για κάποιον να συνδέσει τα σημάδια μεταξύ τους για να δει ότι αυτά αποτελούν την κατάθλιψη. Γι’ αυτό το λόγο, ο Gillihan συνιστά σε εκείνους που αισθάνονται ότι έχουν χάσει το ενδιαφέρον τους, δεν απολαμβάνουν πλέον από τις πράξεις που προηγουμένως τους ευχαρίστουν και έχουν χάσει κάθε κίνητρο, να συμβουλευτούν τον γιατρό τους ή έναν επαγγελματία στην ψυχική υγεία για το ενδεχόμενο της κατάθλιψης.
