Πριν από πεντακόσια χρόνια, ένας ιερέας επαναστάτης αποφάσισε να αποκαλύψει τους εραστές μέσα από κρυφά πορτρέτα. Ο Μάρτιν Λούθηρος, γνωστός ως προτεστάντης επικριτής, είχε βρει τον έρωτα του με τη μοναχή Katharina von Bora και ήθελε να κρατήσει τη σχέση τους κρυφή. Γι’ αυτό ζήτησε από τον ζωγράφο Lucas Cranach the Elder να δημιουργήσει ένα σετ μικρών πορτρέτων, τα οποία θα έκρυβαν την αγάπη τους. Αυτά τα πορτρέτα, κρυμμένα μέσα σε ξύλινα κουτιά, έγιναν αναγγελία γάμου με πολιτικές προεκτάσεις.
Η έμπνευση για αυτή την πράξη ήρθε από έναν Γερμανό ευγενή, τον Φρίντριχ ο Σοφό της Σαξονίας, ο οποίος παρήγγειλε τα δικά του κρυφά πορτρέτα την ίδια χρονιά. Τα πορτρέτα αυτά, σκαλισμένα σε δοχεία καρυδιάς, αποκάλυπταν το πρόσωπο του Φρίντριχ και της ερωμένης του, Άννα Ράσπερ. Ένα ξεχωριστό στοιχείο των πορτρέτων ήταν οι περιττές λεπτομέρειες στις εξωτερικές επιφάνειες, που απεικόνιζαν ζώα και σύμβολα που συμβολίζαν την αγάπη, τη γονιμότητα και την επιθυμία.
Σήμερα, μας φαίνεται φυσιολογικό να βλέπουμε την αναγέννηση ως μια εποχή που πίνακες ζωγραφικής εκθέτονται ανοιχτά. Ωστόσο, η έκθεση “Κρυμμένα Πρόσωπα: Καλυμμένα Πορτρέτα της Αναγέννησης” στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης αποκαλύπτει ότι πολλά έργα Τέχνης της εποχής αυτής είχαν κρυφά πορτρέτα ή συνθέσεις που κρυβόντουσαν στο πίσω μέρος τους ή κάτω από πάνελ. Αυτά τα έργα προορίζονταν να έχουν ειδικό χειρισμό, να ανοίγουν ή να αναποδογυρίζονται ανάλογα με τις ανάγκες για να αποκαλύψουν τα μυστικά τους.
Τα κρυφά πορτρέτα αποτελούν μια παράδοση που διήρκεσε για αιώνες, όπως αποκαλύπτει η έκθεση. Πολλά έργα της Αναγέννησης που βλέπουμε σήμερα μπορεί να μην είναι πλήρως ολοκληρωμένα, καθώς τα πορτρέτα και οι εξωτερικές τους επιφάνειες συχνά χωρίζονται, πωλούνται ή αποκτούνται ως αυτόνομα έργα. Αυτή η πρακτική δεν αφορά μόνο τα πορτρέτα, αλλά και άλλα αντικείμενα τέχνης, όπως μενταγιόν και ψεύτικα νομίσματα, όπου έχουν ενσωματωθεί ερωτικές εικόνες.
Η κάλυψη των πορτρέτων ενίσχυε την εμπειρία του θεατή, δίνοντας του την ευκαιρία να ασχοληθεί μαζί τους και να αποκτήσει μια πιο έντονη σύνδεση. Αυτός ο τρόπος κρυφής αποκάλυψης είχε επίσης ως στόχο να βελτιώσει τη θεϊκή φύση των έργων.
Η έκθεση “Κρυμμένα Πρόσωπα” στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης φέρνει μαζί πολλά από αυτά τα έργα και αποκαλύπτει τους κρυφούς συντρόφους τους. Οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν πίνακες από διάσημους καλλιτέχνες όπως ο Albrecht Dürer, ο Titian και ο Hans Holbein. Με αυτή την έκθεση, το μουσείο προσδίδει έναν νέο τρόπο αντίληψης των έργων αυτών ως τρισδιάστατων αντικειμένων και αναδεικνύει τη σημασία τους στην ιστορία της τέχνης.
Αυτή η έκθεση αποδεικνύει ότι το μυστήριο και η διερμηνεία μιας θολής εικόνας έχουν μια διαχρονική έλξη. Υπάρχουν πολλά έργα που προκαλούν σύγχυση και απαιτούν προσπάθεια αποκρυπτογράφησης. Αυτό το παιχνίδι με το θεατή προσφέρει μια πολύ πιο διασκεδαστική εμπειρία.
