Παρατηρούμε επανειλημμένα σε ανθρώπους που αναζητούν θεραπεία για οικογενειακά τραύματα ορισμένα σημαντικά χαρακτηριστικά μη υγιών οικογενειών. Ωστόσο, για να αναγνωρίσουμε την έννοια της ψυχικής υγείας, είναι αναγκαίο να κατανοήσουμε τι ακριβώς σημαίνει να είναι μη ψυχικά υγιής. Παρόλο που οι λέξεις “ψυχικά υγιές” και “μη ψυχικά υγιές” είναι καθιερωμένες, ελάχιστοι μπορούν πραγματικά να περιγράψουν τα χαρακτηριστικά που πρέπει να παρουσιάζει μια οικογένεια για να χρησιμοποιηθούν αυτές οι λέξεις. Διαφημίσεις
Παρακάτω παραθέτουμε ορισμένα από αυτά τα χαρακτηριστικά για να μπορέσουμε να τα κατανοήσουμε καλύτερα:
1. Σεβασμός των συναισθηματικών και σωματικών ορίων
Σε μια υγιή οικογένεια, κάθε μέλος πρέπει να σεβαστεί την ιδιωτικότητα των άλλων και να κατανοήσει τα όριά τους. Οι γονείς, ειδικά, πρέπει να αναλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της συναισθηματικής “εργασίας” με τα παιδιά τους, ενθαρρύνοντας την ενσυναίσθηση, τον αυτοέλεγχο και την κατάλληλη συμπεριφορά ως αντίδραση σε δύσκολα συναισθήματα ή άγχος. Το ρόλο των παιδιών είναι να μάθουν μέσα από το παράδειγμα των γονέων τους
2. Αντιμετώπιση κάθε μέλους της οικογένειας ως ξεχωριστό άτομο με δική του γνώμη και άποψη
Σε μια υγιή οικογένεια, κάθε μέλος έχει δικαίωμα στη γνώμη και την άποψή του, ακόμα κι αν οι ενήλικοι λαμβάνουν την τελική απόφαση. Σε οικογένειες όπου δεν υπάρχει χώρος για διαφορετικές απόψεις, το αποτέλεσμα είναι ότι τα παιδιά μεγαλώνουν χωρίς να γνωρίζουν την πραγματική τους ταυτότητα. Όταν τους επιβάλλεται πώς και τι να σκέφτονται, είναι λογικό να μην μπορούν να αποφασίσουν αυτόνομα
3. Θέσπιση δίκαιων και κατάλληλων κανόνων και προσδοκιών για κάθε ηλικία
Όλες οι οικογένειες έχουν κανόνες, αλλά είναι σημαντικό να είναι δίκαιοι και κατάλληλοι για την κάθε ηλικία. Κανόνες που είναι ασυνεπείς ή ακατάλληλοι μπορούν να δημιουργήσουν σύγχυση και αναστάτωση στο περιβάλλον της οικογένειας. Τα παιδιά συνεχώς μεγαλώνουν και μαθαίνουν, άρα οι προσδοκίες που έχουν οι γονείς ή οι φροντιστές τους δεν πρέπει να είναι ίδιες με τις προσδοκίες που έχουν από τον εαυτό τους ή άλλους ενήλικες
4. Κάλυψη των αναγκών όλων των μελών της οικογένειας
Σε μια υγιή οικογένεια, όλα τα μέλη ενδιαφέρονται για την υγεία και την ευημερία των άλλων, με τρόπο που είναι κατάλληλος για την ηλικία του κάθε μέλους. Οι γονείς παρέχουν πρωτίστως συναισθηματική φροντίδα στα παιδιά τους, ενώ οι υπόλοιποι μέλη της οικογένειας προσπαθούν επίσης να ανταποκριθούν στις ανάγκες των άλλων
5. Αίσθηση ασφάλειας και προστασίας για όλα τα μέλη της οικογένειας
Σε ψυχικά υγιείς οικογένειες, τα παιδιά αισθάνονται ασφαλή να μάθουν και να ανακαλύψουν, να εξελίσσονται και να μάθουν από τα λάθη τους. Αντιλαμβάνονται τα λάθη ως φυσιολογικό και αναπόσπαστο μέρος της ζωής τους και κατανοούν ότι αυτά δεν θα απειλήσουν την ασφάλειά τους. Η αγάπη μεταξύ των μελών μιας οικογένειας δεν εξαρτάται από την “τελειότητα”
6. Διαχείριση των λαθών και συγχώρεση μέσω υγιών διαδικασιών
Τα μέλη της οικογένειας κατανοούν ότι είμαστε όλοι άνθρωποι και μεγαλώνοντας αποκτούμε συνεχώς νέες γνώσεις. Η κάθε σύγκρουση αντιμετωπίζεται με κατάλληλο και ασφαλή τρόπο, με τους ενήλικες να δίνουν το παράδειγμα σωστής διαχείρισης των διαφωνιών και της έντασης. Αυτές οι οικογένειες εξερευνούν τα πιθανά λάθη για να βελτιωθούν μέσω αυτών, αντί να τα εκμεταλλεύονται και να εκθέτουν τα μέλη της οικογένειας για αυτά. Τα παιδιά κατανοούν ότι μπορεί να αντιμετωπίσουν κάποιες συνέπειες για μια άσχημη συμπεριφορά τους, αλλά επίσης γνωρίζουν ότι θα συγχωρηθούν για τα λάθη τους, αντί να κατηγορούνται για αυτά για χρόνια. Ίσως αξίζει να αφιερώσουμε λίγο χρόνο για να σκεφτούμε την οικογενειακή μας ιστορία και να σκεφτούμε αν τηρεί κάποια από τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Εκείνοι που έχουν βιώσει οικογενειακά τραύματα μπορεί να μην έχουν αυτές τις εμπειρίες. Αυτή η λίστα μπορεί να μας δώσει μια ιδέα – εάν κανένα από τα παραπάνω χαρακτηριστικά δεν ισχύει για την οικογένειά μας, αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι οι συνθήκες ήταν, τουλάχιστον, δύσκολες. Φυσικά, πρέπει να τονίσουμε ότι η έλλειψη κάποιου ή περισσότερων από τα παραπάνω χαρακτηριστικά δεν σημαίνει απαραίτητα ότι απουσιάζει πλήρως η ψυχική ισορροπία. Για παράδειγμα, διάφορετικά νοικοκυριά μπορεί να έχουν διαφορετικές απόψεις σχετικά με το αν και πώς τα παιδιά μπορούν να εκφράσουν τις απόψεις τους, ανάλογα με τις ατομικές οικογενειακές δυναμικές, όπως η κουλτούρα, η εκπαίδευση, η γενιά και άλλοι παράγοντες
Βιβλιογραφία:
Gillis Kaytlyn, Breaking the Cycle: the 6 Stages of Healing from Childhood Family Trauma: Support and Recovery for What You Were Once Powerless to Change. 2023. Clara’s Voice Publishing
Gillis Kaytlyn, Invisible Bruises: How a Better Understanding of the Patterns of Domestic Violence can Help Survivors Navigate the Legal System. 2021. Lisa Nicole Publishing
Πηγή:
https://e-psychoterapia.com/psychiki-ygeia-ti-kanei-mia-oikogonia-psychika-ygie-kai-isorropimeni/
