Γιατί «νοσούν» οι νοσηλευτές του ΕΣΥ
*Γράφει ο κ. Γεώργιος Αβραμίδης, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Συνδικαλιστικής Νοσηλευτικής Ομοσπονδίας του ΕΣΥ (ΠΑΣΥΝΟ – ΕΣΥ)
Η πορεία του νοσηλευτή στο ελληνικό σύστημα υγείας είναι μια πρόκληση που συνοδεύεται από ανέλπιστους ενδοιασμούς και προβλήματα. Το επάγγελμα του νοσηλευτή είναι ιδιαίτερα απαιτητικό, με τον εργασιακό χώρο να χαρακτηρίζεται ως επικίνδυνος και ανθυγιεινός. Ο νοσηλευτής εργάζεται σε ένα περιβάλλον που σκοτώνει, αναλαμβάνοντας βάρδιες από το πρωί μέχρι το απόγευμα, και στη συνέχεια τη νύχτα, χωρίς να μπορεί να απολαύσει τις αργίες του, που περιλαμβάνουν και τα κανονικά του ρεπό. Οι συνθήκες εργασίας, συχνά βαθύνουν τις οικογενειακές συγκρούσεις και την εκδήλωσηλ έντονης κούρασης και απομόνωσης από το κοινωνικό και φιλικό περιβάλλον. Τα νοσηλευτικά καθήκοντα είναι δύσκολα, περιλαμβάνοντας τη φροντίδα των ασθενών που βρίσκονται σε ευάλωτη θέση, κάτω από το βάρος τους αγχούς της ασθένειας και του θανάτου.
Η έλλειψη προσωπικού στους δημόσιους φορείς υγείας είναι ένα παλιό πρόβλημα, που διατηρείται στο πέρασμα του χρόνου και επιδεινώνεται ακόμα περισσότερο για τους νοσηλευτές. Η έλλειψη προσωπικού σχετίζεται άμεσα με την ποιότητα της φροντίδας που παρέχεται. Δεκάδες μελέτες αποδεικνύουν τη σύνδεση μεταξύ της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας και της ανάγκης για επαρκή προσωπικό. Ένα επαρκές προσωπικό σημαίνει μείωση του χρόνου νοσηλείας και τους ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, μείωση των θανάτων, καθώς και βελτίωση της γενικής κατάστασης των ασθενών. Επιπλέον, αυτό οδηγεί σε μείωση του κόστους νοσηλείας και των λαθών. Φυσικά, ένα επαρκές προσωπικό σημαίνει καλύτερες συνθήκες εργασίας για τους νοσηλευτές και υψηλότερη ποιότητα φροντίδας για τους ασθενείς.
Η κατάσταση στο ΕΣΥ
Σήμερα, στα νοσοκομεία του ΕΣΥ εργάζονται περίπου 14.500 μόνιμοι νοσηλευτές και περίπου 2.500 επικουρικοί (συμβασιούχοι). Στην Ελλάδα, δυστυχώς, καταγράφουμε το αρνητικό ρεκόρ της υψηλότερης μέσης ηλικίας νοσηλευτών σε σύγκριση με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη, με μια μέση ηλικία περίπου 50 ετών. Εκτιμούμε ότι, μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, περίπου το 15-20% των μόνιμων νοσηλευτών θα συνταξιοδοτηθεί. Παράλληλα, η Ελλάδα διαθέτει και τον χαμηλότερο δείκτη νοσηλευτών ανά 1.000 κατοίκους σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, με περίπου 1,4 νοσηλευτές ανά 1.000 κατοίκους. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτός ο δείκτης είναι έξι φορές υψηλότερος, με την αναλογία να φθάνει τους 8,7 νοσηλευτές ανά 1.000 κατοίκους. Σε ένα απλό παράδειγμα, σε μία κλινική με 40 ασθενείς, θα έπρεπε να υπάρχουν 8 νοσηλευτές σε κάθε βάρδια, όμως στην πραγματικότητα, σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει μόνο ένας νοσηλευτής το απόγευμα και τη νύχτα. Βέβαια, υπάρχουν μονάδες όπως ΜΕΘ, ΜΑΦ όπου απαιτείται η παρουσία περισσότερων νοσηλευτών, λόγω της υψηλής πολυπλοκότητας των περιστατικών.
Οι χρονοβόρες διαδικασίες πρόσληψης
Η τελευταία προκήρυξη (7Κ/2022) για την πρόσληψη 493 νοσηλευτών πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και 2.253 νοσηλευτών τεχνολογικής εκπαίδευσης, που ανέλαβε το ΑΣΕΠ, έχει περάσει περίπου ένα έτος (από την 22η Σεπτεμβρίου 2022) και έχουν ανακοινωθεί μόνο τα προσωρινά αποτελέσματα. Αναμένεται να απαιτηθεί τουλάχιστον ένας ακόμη χρόνος για να επεξεργαστούν οι ενστάσεις, να ανακοινωθούν τα οριστικά αποτελέσματα και να προχωρήσει η πρόσληψη των νοσηλευτών. Δηλαδή, θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο χρόνια για να γίνει η αναπλήρωση των κενών θέσεων. Ωστόσο, αυτή η προκήρυξη δημιουργεί ένα νέο πρόβλημα αντί να λύσει το υφιστάμενο. Πώς γίνεται αυτό; Ο στόχος της προκήρυξης είναι η μονιμοποίηση των ήδη υπαρχόντων επικουρικών νοσηλευτών, μέσω μεγάλης μοριοδότησης. Στην πραγματικότητα, λίγοι νέοι νοσηλευτές θα έχουν την ευκαιρία να εργαστούν στα δημόσια νοσοκομεία.
Η φυγή από το σύστημα υγείας προς τα σχολεία
Οι νοσηλευτές που σπουδάζουν στην Ελλάδα αποκτούν υψηλό επίπεδο θεωρητικής και κλινικής εκπαίδευσης, πράγμα που συχνά τους ωθεί να εργαστούν σε νοσοκομεία στο εξωτερικό, όπου οι συνθήκες εργασίας και οι αμοιβές είναι πολύ πιο ελκυστικές. Περίπου 3.500 νοσηλευτές απασχολούνται ήδη στο εξωτερικό. Ταλαντεύονται γρήγορα από το σύστημα της Ελλάδας, αλλάζοντας τελείως την επαγγελματική τους πορεία, παίρνοντας θέσεις διοίκησης ή ακόμη και επιλέγοντας μια εντελώς διαφορετική επαγγελματική πορεία. Δεν αντέχουν πλέον τις αδικίες και τις άσχημες συνθήκες που συναντούν στα δημόσια νοσοκομεία.
Η αγωνία και τα αιτήματα
Πέρα από τις απαραίτητες προσλήψεις που πρέπει να πραγματοποιηθούν από την κυβέρνηση, είναι επίσης αναγκαία η παροχή οικονομικών κινήτρων στους νοσηλευτές για να παραμείνουν στο ΕΣΥ. Διαφορετικά, το φαινόμενο της εγκατάλειψης των δημόσιων νοσοκομείων θα συνεχίσει να αυξάνεται και σύντομα δεν θα υπάρχουν νοσηλευτές για να φροντίζουν τους ασθενείς. Είναι σημαντικός ο οικονομικός παράγοντας ώστε το επάγγελμα να γίνει πιο ελκυστικό και να μην αντιμετωπίζεται μισθολογικά όπως οι άλλοι δημόσιοι υπάλληλοι. Για να επιτευχθεί αυτό, θα πρέπει να θεσμοθετηθεί ένα ειδικό μισθολογικό σύστημα για τους νοσηλευτές, που θα ανταποκρίνεται στην αξιοκρατία και την προσφορά τους, συμπεριλαμβανομένων και αναλογους μισθολογικές εξελίξεις. Ό,τι ζητάμε είναι ειδικές ρυθμίσεις που θα καθιστούν το επάγγελμα των νοσηλευτών ικανοποιημένο και θα τους επιτρέπουν να προσφέρουν με ασφάλεια ποιοτική νοσηλευτική φροντίδα. Οι νοσηλευτές είναι οι πυλώνες του ελληνικού συστήματος υγείας και είναι καθήκον μας να τους ενισχύσουμε και να ανανεώσουμε τον ρόλο τους.
