Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, είναι αδύνατο να μην προσέξει κανείς τους Κοκκινολαίμηδες. Θα τους βρει σίγουρα σε κάποιο κλαδί, φορτωμένοι με χριστουγεννιάτικη μαγεία. Όταν το χελιδόνι συμβολίζει την άνοιξη, ο Κοκκινολαίμης αποτελεί σύμβολο του χειμώνα. Πρωταγωνιστής της λαϊκής παράδοσης στην Ελλάδα και ηρώας μύθων και παραμυθιών σε όλο τον κόσμο, ο Κοκκινολαίμης έχει εμπνεύσει και συγκινήσει από αρχαιοτάτων χρόνων. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές πτυχές για τους Κοκκινολαίμηδες που δεν είναι ευρέως γνωστές.
Θρύλοι και μύθοι
Σύμφωνα με ένα Αγρινιώτικο παραμύθι, ο Κοκκινολαίμης αποδίδεται ως “βασιλιάς” των πτηνών μετά από μία νίκη του σε έναν αγώνα. Από τη μία μεριά, συνδέεται με διάφορες γιορτές και αγίους σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, ενώ απολαμβάνει ιδιαίτερη αγάπη και σε άλλες χώρες. Κατά τη δεκαετία του ’60, ανακηρύχθηκε επίσημα εθνικό πουλί της Βρετανίας, ενώ στη Σκανδιναβική μυθολογία θεωρείται το ιερό πουλί του Θορ, θεού του κεραυνού. Σύμφωνα με ένα Βρετανικό μύθο, το κόκκινο στέρνο του Κοκκινολαίμη έγινε κόκκινο από μια σταγόνα αίματος του Εσταυρωμένου Ιησού, η οποία έπεσε πάνω του όταν το πουλί τραβήχτηκε ένα καρφί από το μέτωπο του. Επιπλέον, ο Κοκκινολαίμης συνδέεται με τα Χριστούγεννα επειδή ταχυδρόμοι στη Μεγάλη Βρετανία, που φόραγαν κόκκινα γιλέκα, ονομάστηκαν “κοκκινολαίμηδες”
Χαρακτηριστικά
Ο Κοκκινολαίμης είναι ένα μικρό πτηνό με μέγεθος παρόμοιο με το σπουργίτι. Διακρίνεται για το πορτοκαλί στέρνο που φοράει και είναι τυπικό για τη χώρα μας. Η λατινική ονομασία του είναι Erithacus rubecula, που προέρχεται από το όνομα “ερύθακος” που του έδωσε ο Αριστοτέλης. Σύμφωνα με την Ορνιθολογική Εταιρεία, το Νοέμβριο οι περισσότεροι Κοκκινολαίμηδες έρχονται στις πόλεις μας για να περάσουν τον χειμώνα. Τα φωλιά τους, που έχουν τη μορφή ενός κυπέλλου, κατασκευάζονται από βρύα, νεκρά φύλλα και συχνά τρίχες από ζώα. Μπορούν να βρίσκονται σε θάμνους, τρύπες ή άλλες κρυψώνες. Ένα ενήλικο ζευγάρι Κοκκινολαίμηδων μπορεί να έχει δύο ή τρεις φωλιές τον χρόνο. Η θηλυκή Κοκκινολαίμης κλωσσάει τέσσερα έως έξι αυγά σε κάθε γέννα. Μόνο η θηλυκή περιποιείται τα αυγά για περίπου δύο εβδομάδες. Αφού τα αυγά εκκολαφθούν, και οι δύο γονείς ταΐζουν τα μικρά για άλλες δύο εβδομάδες, μέχρι να είναι έτοιμα να φύγουν από τη φωλιά. Τα μικρά Κοκκινολαίμηδων έχουν παρόμοιο σχήμα και μέγεθος με τους γονείς τους, αλλά διαφορετικό χρώμα, πράγμα που τα βοηθά να κρυφτούν από εχθρούς. Δυστυχώς, μόνο το 50% των μικρών φτάνουν στην ενηλικίωση. Η μέση ζωή ενός Κοκκινολαίμη στη φύση είναι δύο χρόνια
Επιθετικότητα
Οι Κοκκινολαίμηδες γίνονται ιδιαίτερα υποψιασμένοι το χειμώνα και δεν μοιράζονται τροφή ούτε με τους συντρόφους τους. Επισκέπτονται τις πόλεις για να βρουν τροφή και να αποφύγουν τις αυστηρές συνθήκες που επικρατούν στα δάση. Με το μελωδικό τους κελάηδημα, σηματοδοτούν τα όρια της περιοχής τους, μερικές φορές με επιθετικό τρόπο. Αν κινδυνέψει ο χώρος τους, μπορούν να επιδείξουν έντονη επιθετικότητα. Παραμένουν μοναχικοί καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα για να διατηρήσουν τις αποθήκες τροφής τους και να επιβιώσουν. Οι θηλυκές Κοκκινολαίμηδες επίσης μπορούν να κελαηδήσουν για να αποτρέψουν εισβολείς από τον τόπο τους. Το 10% των ενηλίκων Κοκκινολαίμηδων πεθαίνει από επιθέσεις άλλων Κοκκινολαίμηδων. Τα αρσενικά πτηνά τσιμπούν το λαιμό των εχθρών τους με το ράμφος τους, προκαλώντας τραυματισμό στην σπονδυλική στήλη. Επίσης, επιτίθενται με τα κοφτερά νύχια τους σε άλλα είδη πτηνών, ακόμα και σε ψεύτικα πουλιά ή απλά κόκκινα πούπουλα
Συμπεράσματα
Για το μεγαλύτερο μέρος από εμάς, οι Κοκκινολαίμηδες αποτελούν ένα σύμβολο του χειμώνα. Η παρουσία τους ήταν πάντα σημαντική σε ευρωπαϊκές δοξασίες και σε παιδικά παραμύθια, κυρίως λόγω της γλυκιάς εμφάνισής τους, με το πορτοκαλί στέρνο και το μικροσκοπικό του μέγεθος. Ωστόσο, είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι παρά τη γλυκιά εμφάνιση και το γλυκό του κελάηδημα, οι Κοκκινολαίμηδες μπορούν να γίνουν πολύ επιθετικοί, ειδικά απέναντι σε άλλα μέλη του ίδιου είδους.
