Εκπληκτικά είναι τα νέα στοιχεία που παρουσιάζει το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγεινής (ΕΠΙΨΥ) σχετικά με τη βίαιη συμπεριφορά και τον σχολικό εκφοβισμό των εφήβων στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τη μελέτη για το έτος 2022, σχεδόν ένας στους τέσσερις εφήβους ηλικίας 11, 13 και 15 ετών έχει γίνει θύμα σχολικού εκφοβισμού.
Η έρευνα αποκαλύπτει ότι περίπου το 30,7% των εφήβων έχει εμπλακεί σε βίαιο καυγά πρόσφατα, ενώ το 8,4% έχει συμμετάσχει σε εκφοβισμό άλλων μαθητών στο σχολείο του τουλάχιστον τρεις φορές τους τελευταίους δύο μήνες. Επίσης, το 7,1% των εφήβων έχει ασκήσει ηλεκτρονικό εκφοβισμό, με το 2,6% να το επαναλαμβάνει τουλάχιστον δύο φορές τον μήνα. Το άγχος αυξάνεται ακόμα περισσότερο, καθώς το 22,1% των εφήβων έχει βιώσει εκφοβισμό στο σχολείο τους και το 9,5% θα έχει γίνει θύμα ηλεκτρονικού εκφοβισμού.
Οι πιο συχνές μορφές εκφοβισμού που αναφέρονται από τους έφηβους είναι η διάδοση ψεμάτων και φημών (22,1%) και τα προσβλητικά πειράγματα (22,0%), ενώ ακολουθούν ο αποκλεισμός από παρέες και δραστηριότητες (18,3%) και τα αστεία, σχόλια ή χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου (13,1%). Ωστόσο, παρατηρείται και χρήση σωματικής βίας (6,7%) καθώς και άσχημοι χαρακτηρισμοί για την εθνικότητα (7,5%) και τη θρησκεία (5,6%).
Όσον αφορά το φύλο, τα αγόρια εμπλέκονται σε υψηλότερο ποσοστό σε βίαιες καυγάδες και συμμετέχουν ως θύτες σε σχολικό και ηλεκτρονικό εκφοβισμό. Ωστόσο, δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ των φύλων όσον αφορά το ποσοστό των θυμάτων. Τα αγόρια, ως θύματα, αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό βιώματα σωματικής βίας, άσχημων χαρακτηρισμών για την εθνικότητα και τη θρησκεία τους, καθώς και αστείων, σχολίων ή χειρονομιών σεξουαλικού περιεχομένου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΠΙΨΥ, όσο μεγαλώνουν οι έφηβοι από 11 σε 13 και στη συνέχεια σε 15 ετών, μειώνεται το ποσοστό εκείνων που έχουν εμπλακεί πρόσφατα σε βίαιους καυγάδες. Παρόλα αυτά, οι τρεις ηλικιακές ομάδες δεν διαφέρουν ως προς την επανειλημμένη εμπλοκή σε βίαιη συμπεριφορά. Επιπλέον, δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ των τριών ηλικιακών ομάδων σχετικά με το ποσοστό αυτών που έχουν συμμετάσχει πρόσφατα σε εκφοβισμό άλλων μαθητών, συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτρονικού εκφοβισμού. Ωστόσο, οι 13χρονοι αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό ότι έχουν υποστεί σχολικό εκφοβισμό. Επιπλέον, σε σύγκριση με τους 15χρονους, οι 11χρονοι αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό βιώματα σωματικής βίας, αποκλεισμού από παρέες και δραστηριότητες, καθώς και λεκτικών προσβλητικών/υποτιμητικών πειραγμάτων.
Σε σύγκριση με άλλες χώρες, η Ελλάδα βρίσκεται κοντά ή κάτω από τον μέσο όρο των 41 χωρών που συμμετέχουν στο διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα HBSC/WHO σε ό,τι αφορά την επιθετική συμπεριφορά και τον εκφοβισμό. Η Ελλάδα έχει παρουσιάσει σταδιακή μείωση στο ποσοστό εφήβων που έχουν εμπλακεί πρόσφατα σε βίαιους καυγάδες τα τελευταία οκτώ χρόνια, φτάνοντας σε χαμηλότερη τιμή της τελευταίας 20ετίας το 2022. Επιπλέον, το ποσοστό των εφήβων που έχουν υποστεί πρόσφατα σχολικό εκφοβισμό έχει μειωθεί τα τελευταία 12 χρόνια, αλλά τα τελευταία τέσσερα χρόνια η μείωση αυτή παρατηρείται μόνο στους 15χρονους. Ωστόσο, το ποσοστό των περιπτώσεων έχει αυξηθεί σημαντικά το 2022 σε σύγκριση με το 2014 και το 2018. Τέλος, τα τελευταία τέσσερα χρόνια, έχει διπλασιαστεί το ποσοστό των εφήβων που έχουν αναφέρει ηλεκτρονικό εκφοβισμό και θυματοποίηση μέσω ψηφιακών μέσων επικοινωνίας.
