Παρά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τις κυρώσεις προς το Κρεμλίνο, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθεί να εξαρτάται από τις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου. Παρά τις μειώσεις στις εισαγωγές που πραγματοποιήθηκαν, η Ρωσία συνεχίζει να τροφοδοτεί πολλές ευρωπαϊκές χώρες, εξασφαλίζοντας σημαντικά έσοδα στα ρωσικά δημόσια ταμεία. Η εξάρτηση αυτή από τη ρωσική ενέργεια και την απροσδιοριστία που τη συνοδεύει αποτελεί ένα ζήτημα που πρέπει να εξεταστεί πιο λεπτομερώς.
Ο πόλεμος που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2022 υποχρέωσε τους ευρωπαίους ηγέτες να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα της εξάρτησής τους τόσο από το ρωσικό φυσικό αέριο όσο και από το πετρέλαιο. Το φυσικό αέριο αποτελούσε ιδιαίτερη ανησυχία, καθώς το 34% των ευρωπαϊκών αναγκών καλύπτονταν από τη Ρωσία το 2021. Πολλοί ηγέτες προειδοποίησαν για πιθανές ελλείψεις, επιβάλλοντας μέτρα εξοικονόμησης. Παρόλα αυτά, οι ανησυχίες δεν επαληθεύτηκαν, παρά την αύξηση του ενεργειακού κόστους. Παράδοξο είναι το γεγονός ότι η ΕΕ δεν έχει επιβάλει ουσιαστικές κυρώσεις στο ρωσικό φυσικό αέριο. Όπως αναφέρει ο Μπέντζαμιν Χίλγκενστοκ από την Οικονομική Πανεπιστημιακή Σχολή του Κιέβου, “δεν υπήρξαν ποτέ κυρώσεις. Ήταν απόφαση των χωρών να διαφοροποιήσουν τους προμηθευτές τους, ώστε να μην εξαρτώνται από τη Ρωσία”.
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της ΕΕ, οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου μειώθηκαν από 40% το 2021 σε περίπου 8% το 2023. Ωστόσο, εάν λάβουμε υπόψη και τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), το ποσοστό ανέρχεται στο 15% για το 2022. Η ΕΕ προσπάθησε να περιορίσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο αποστραφήκαμενη σε εισαγωγές LNG από άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ και το Κατάρ. Ωστόσο, η Ρωσία αυξήθηκε ο προμηθευτής υγροποιημένου φυσικού αερίου για την ΕΕ, σύμφωνα με τον πάροχο δεδομένων Kpler. Τα 15,5 εκατομμύρια τόνοι που πωλήθηκαν στην Ευρώπη το 2023 αντιστοιχούν στο 16% της συνολικής ευρωπαϊκής εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου. Πρόκειται για αύξηση 40% σε σχέση με το 2021.
Η εξάρτηση της ΕΕ από τις ρωσικές προμήθειες φυσικού αερίου παραμένει ένας αιώνιος γρίφος. Παρά τις προσπάθειες για διαφοροποίηση των προμηθειών, η Ρωσία συνεχίζει να είναι ένας κύριος παράγοντας στην ενεργειακή αγορά της ΕΕ. Η επιθυμία για ανεξαρτησία και ασφάλεια στον ενεργειακό τομέα πρέπει να είναι προτεραιότητα για την ΕΕ καθώς προχωρά στο μέλλον. Εφικτές λύσεις πρέπει να εξεταστούν για τη μείωση της εξάρτησης, υποστηρίζοντας παράλληλα την ανάπτυξη αειφόρου και φιλικής προς το περιβάλλον ενέργειας στην Ευρώπη.
