Το Γενί Τζαμί, ένα οκτώμηνο έργο ανακαίνισης που ολοκληρώθηκε πριν λίγο, γέμισε με μουσουλμανούς που επισκέφθηκαν το ιστορικό μνημείο για να προσευχηθούν. Αυτή η χαρά ήταν σημαντική για όλους εκείνους που θυμούνται το παρελθόν της Θεσσαλονίκης, αυτήν την “Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων” που χάθηκε
Πριν από λίγες ημέρες, στις 21 Απριλίου, ολοκληρώθηκε μια έκθεση στο Παρίσι, στο Εβραϊκό μουσείο, με τίτλο “Θεσσαλονίκη: Η Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων 1870-1920”. Αυτή η έκθεση αναδείκνυε την πολυπολιτισμική φύση της Θεσσαλονίκης και την συνύπαρξη των χριστιανών, εβραίων και μουσουλμάνων πληθυσμών που ζούσαν εκεί. Όμως, αυτή η πολυπολιτισμική συνύπαρξη ήταν παρελθόν
Αναδύθηκε ξαφνικά ένα τέλος στον 20ό αιώνα, μεταξύ των ετών 1923 και 1945, όταν οι μουσουλμάνοι πληθυσμοί ανταλλάχθηκαν με τους χριστιανούς που ήρθαν από την Τουρκία. Η πολυπολιτισμική Θεσσαλονίκη που γνωρίζαμε εξαφανίστηκε και άφησε πίσω της μια πόλη που έγινε αποκλειστικά χριστιανική και ελληνική
Αυτή η πολιτική αφομοίωσης ήταν αναγκαία για την ενεργοποίηση της εθνικής συνοχής, όμως, όπως βλέπουμε τώρα, αυτό που κερδίσαμε σε εθνική συνοχή, το χάσαμε σε πλούτο πολιτισμού και ανεκτικότητα. Χρειάστηκαν 100 χρόνια για να αναστηλωθεί ένα τζαμί και πολλά χρόνια μετά την απομάκρυνση των μουσουλμάνων πληθυσμών να υπάρξει ξανά ένας μουσουλμανικός πληθυσμός στην περιοχή
Επιπλέον, πρέπει επίσης να αναφερθεί ο αντισημιτισμός που εξακολουθεί να υπάρχει στην κοινωνία μας. Ο άνθρωπος συχνά ξεχνά το παρελθόν και τις διδαγμένες μάθες από την ιστορία. Η οικογένεια του παππού μου, για παράδειγμα, ήρθε στην Θεσσαλονίκη το 1927, αλλά δεν ήξεραν ότι ένα μέλος της ήταν Εβραίος παρά μόνο μετά τον θάνατό τους. Σήμερα, μπορούμε να αναρωτηθούμε πώς η θρησκεία μπορεί να δημιουργεί διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στους ανθρώπους, ενώ παλαιότερα ήταν η αφορμή για συνείδηση και σεβασμό
Πρέπει να μάθουμε από το παρελθόν και να ανασυγκροτήσουμε αυτήν την αταξίας θρησκευτική συνοχή στην κοινωνία μας. Πρέπει να αξιοποιήσουμε αυτές τις εμπειρίες αλληλεγγύης και σεβασμού προς τον άλλο, που δημιουργήθηκαν μέσα από τους αιώνες συνύπαρξης, για να φτάσουμε σε μια κοινωνία πιο ενωμένη και ανεκτική
Είναι καιρός να αναζωογονήσουμε την πνευματική κληρονομιά της πολυπολιτισμικής Θεσσαλονίκης, την πόλη που ήταν πόλος έλξης για τα Βαλκάνια και παρήγαγε πολιτισμό και πολιτιστική ποικιλομορφία. Ας μην ξεχνάμε ποτέ το παρελθόν μας, γιατί μέσα από αυτό μπορούμε να διδαχθούμε πολλά και να δημιουργήσουμε ένα μέλλον καλύτερο για όλους.
