Το 1849 ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι βίωνε μια καθοριστική περίοδο στη ζωή του. Παρά τα μόλις 28 χρόνια του, είχε αφήσει πίσω τη στρατιωτική του καριέρα για να επικεντρωθεί στη συγγραφή. Στις 23 Απριλίου του ίδιου έτους, συνελήφθη από την τσαρική αστυνομία και φυλακίστηκε ως μέλος του γνωστού “Κύκλου του Πετρασέφσκι”, μιας ομάδας σοσιαλφιλέλευθρων διανοουμένων της Αγίας Πετρούπολης. Ο τσάρος Νικόλαος Α’ φοβόταν ότι οι φιλελεύθερες ιδέες θα απειλήσουν την εξουσία του και αποφάσισε να καταστείλει αυτές τις ομάδες. Οι δικαστικές διαδικασίες κατέληξαν στην καταδίκη του Ντοστογιέφσκι και των συνεργών του σε θάνατο στις 16 Νοεμβρίου του 1849. Έπειτα ακολούθησε μια επίπονη περίοδος αστυνομικών εκτελέσεων και αναμονής για την εκτέλεσή τους στην παγωμένη ύπαιθρο. Τελικά, η ποινή του μετατράπηκε σε τετραετή εξορία και καταναγκαστικά έργα στο Ομσκ της Σιβηρίας. Οι απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης στην εξορία έσπασαν τον Ντοστογιέφσκι, παρότι είχε ήδη γνωρίσει τη σκληρή ζωή του στρατού. Στέλνοντας γράμματα στον αδελφό του, αποκάλυψε:
“Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, υποφέρουμε ανυπόφορη στέναξη, και το χειμώνα αντιμετωπίζουμε αβάσταχτο κρύο. Το πάτωμα είναι ακατόρθωτα βρώμικο, με μισή ίντσα πάχος. Κανείς μπορεί να γλιστρήσει και να πέσει… Είμαστε στυλοβάτες σε ένα βαρέλι. Από την αυγή μέχρι το σούρουπο, ζούμε σαν γουρούνια. Ψύλλοι, ψείρες και κατσαρίδες σε πληθώρα…”
Ο Ντοστογιέφσκι απελευθερώθηκε από την εξορία του το 1854, αλλά υποχρεώθηκε να επιστρέψει στο στρατό για πέντε χρόνια. Αρχικά ως απλός στρατιώτης και στη συνέχεια ως υπολοχαγός, τοποθετήθηκε σε ένα απομακρυσμένο οχυρό στο Σεμιπαλατίνσκ του Καζακστάν. Εκεί γνώρισε και ερωτεύτηκε τη Μαρία Ισάγεβα, τη σύζυγο ενός τοπικού αξιωματούχου. Στις 6 Φεβρουαρίου του 1857, παντρεύτηκαν μετά τον θάνατο του συζύγου της Μαρίας. Πιστεύεται ευρέως ότι η φυλάκιση και ο στρατός επέφεραν σημαντικές αλλαγές στις αντιλήψεις του Ντοστογιέφσκι, καθώς ξεκίνησε να υιοθετεί πιο παραδοσιακές ρωσικές αξίες και να απομακρύνεται από τις Δυτικές ιδέες. Κατέληξε να αγκαλιάσει την ορθόδοξη χριστιανική πίστη και να θεωρεί τους νιχιλιστές και τους σοσιαλιστές εχθρούς.
