Ο ΜΑΙΟΣ οίνος: Ο υπέροχος κρασίας που εμπνέει τους μεγάλους τέχνες
«ΚΑΝΕΝΑ ΑΛΛΟ ΚΡΑΣΙ δεν απέκτησε τόση φήμη κατά τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση και κανένα όνομα κρασιού από τότε μέχρι σήμερα δεν έχει τόσο ενδιαφέρουσα ιστορία», γράφει η Σταυρούλα Κουράκου, επί πολλά έτη διευθύντρια του Ινστιτούτου Οίνου και ηγετική φιγούρα στον κόσμο του ελληνικού κρασιού. Πράγματι, ο Μαλβαζίας οίνος ήταν ήδη διάσημος από τον 12ο αιώνα. Η προέλευσή του συνδέεται με την καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς, στη νότια Πελοπόννησο, και η ιστορία του έχει επηρεάσει σπουδαίες προσωπικότητες της λογοτεχνίας και των τεχνών. Αναζητήσαμε τα ίχνη αυτού του μυθικού οίνου στην ιστορική πόλη της Μονεμβασιάς. Μια ημερίδα που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στη γραφική καστροπολιτεία μας βοήθησε να ανακαλύψουμε τα μυστικά της αμπελοκαλλιέργειας και της παραγωγής του Μαλβαζία οίνου, όπως τα έχουν καταγράψει σημαντικές προσωπικότητες της λογοτεχνίας και των τεχνών
Το ταξίδι του Μαλβαζία ξεκινά από το 1214, όταν ο μητροπολίτης Εφέσου Νικόλαος Μεσαρίτης αναφέρει ότι ο περίφημος μονεμβάσιος οίνος προσφερόταν σε αφθονία στο αυτοκρατορικό τραπέζι της Κωνσταντινούπολης. Σημαντικές μνείες του Μαλβαζία βρίσκονται και στα έργα μεγάλων λογοτεχνών και καλλιτεχνών. Για παράδειγμα, στο έργο «Ριχάρδος ο Γ’» (1595) του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, ο Δούκας του Clarence πνίγεται «σε ένα βαρέλι Μαλβαζίας» (Malmsey butt). Ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι είχε τον δικό του αμπελώνα με Μαλβαζία στο Μιλάνο, ενώ άλλοι σπουδαίοι συγγραφείς, όπως ο Τόμας Μαν, ο Μαρτίνος Λούθηρος, ο Αλέξανδρος Δουμάς, ο Γκι ντε Μοπασάν και ο Τζουζέπε Γκαριμπάλντι, αναφέρονται επανειλημμένα στον Μαλβαζία.
Η καλλιέργεια του Μαλβαζία και η παραγωγή του έχουν εξαπλωθεί σε πολλές χώρες, όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, οι ΗΠΑ, η Αργεντινή, η Βραζιλία και η Αυστραλία. Ο Μαλβαζίας οίνος αποτελεί τα θεμέλια για δραστηριότητες οινολογικού, ιστορικού και καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος, όπως εκπαιδευτικά σεμινάρια, περιηγήσεις, μουσικές και εικαστικές εκδηλώσεις. Ένα από τα επιτυχημένα παραδείγματα είναι το Malvasia Festival που διεξάγεται στη Μονεμβασιά και προσελκύει επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Πρόσφατα, διοργανώθηκε το πρώτο διεθνές φεστιβάλ Malvasia, με εξαιρετική επιτυχία, και ήδη προγραμματίζεται το επόμενο για το 2024.
Η αναβίωση του Μαλβαζία οφείλεται σε τοπικούς φορείς, συλλόγους και κατοίκους που αναγνώρισαν τη σπουδαιότητα αυτού του οίνου και προωθούν την πολιτιστική του αξία. Με τη στήριξη της Σταυρούλας Κουράκου και του Ινστιτούτου Οίνου, καθώς και των γεωπονικών πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης, ο Μαλβαζίας επανακτά τη δόξα του. Τα προσπάθεια αυτά χρηματοδοτήθηκαν κατά μεγάλο μέρος από το πρόγραμμα LEADER/CLLD 2014-2020, στο πλαίσιο του διακρατικού σχεδίου «Malvasia Myth». Στόχος είναι η προβολή της ιστορίας και του πολιτισμού του Μαλβαζία, καθώς και η δημιουργία ενός συναρπαστικού ταξιδιού γεύσεων και εμπειριών για τους επισκέπτες
Η περιοχή της Μονεμβασιάς έχει αποκτήσει ξανά την χαρακτηριστική ταυτότητά της, χάρη σε μια νέα γενιά φορέων που πιστεύουν στην πολιτιστική κληρονομιά και στην δύναμη του επαναπροσδιορισμού. Μέσα από το Malvasia Festival και τις παράλληλες εκδηλώσεις, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν την ιστορία και τον πολιτισμό του Μαλβαζία, παράλληλα με την απόλαυση των εξαιρετικών γεύσεων του οίνου. O Μαλβαζίας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ζωής και της πολιτιστικής παράδοσης της περιοχής, που συνεχίζει να γοητεύει επισκέπτες από όλο τον κόσμο.
