Η φαινομενική μανία για το ιστορικό 24ωρο των «μοναδικών» εκπτώσεων, γνωστό και ως Black Friday, είναι εδώ και για το 2023. Οι προσφορές και οι εκπτώσεις σε ρούχα, οικιακές συσκευές και gadgets πλημμυρίζουν τις βιτρίνες και τα ηλεκτρονικά μας μέσα, δίνοντάς μας την ευκαιρία να αποκτήσουμε αυτό που είχαμε ανάγκη, αλλά και αυτό που δεν ήξεραν πως χρειαζόμαστε. Ωστόσο, αυτές οι ξέφρενες αγορές μπορεί να έχουν επιπτώσεις στην ψυχική μας υγεία και τον εγκέφαλό μας.
Σύμφωνα με ειδικούς, η Black Friday μπορεί να λειτουργήσει σαν πρόβα τζενεράλε για όσους γνωρίζουν ότι τις ημέρες των γιορτών θα υποφέρουν. Οι προσφορές, οι στολισμένες βιτρίνες και τα χριστουγεννιάτικα τραγούδια δημιουργούν ένα όμορφο εορταστικό κλίμα, αλλά και έναν πειρασμό για να κάνουμε αγορές. Ο εγκέφαλός μας ανταποκρίνεται σε αυτές τις προσφορές και αυξάνει τα επίπεδα ντοπαμίνης, της ορμόνης της χαράς, που μας κάνει να νιώθουμε υπέροχα. Ωστόσο, η υπερβολική ποσότητα ντοπαμίνης μπορεί να είναι επικίνδυνη και να οδηγήσει σε καταχρήσεις, όπως ο τζόγος.
Οι αγορές στη Black Friday μπορεί επίσης να επηρεάσουν την ψυχολογία μας. Οι καταναλωτές βιώνουν ένα συνεχές μείγμα θετικών και αρνητικών συναισθημάτων, συμπεριλαμβανομένου του στρες και του φόβου μην χάσουν κάτι σημαντικό, γνωστό και ως Fear of Missing Out (FOMO). Η πίεση της ευκαιρίας να προλάβουμε τις προσφορές μαζί με τον φόβο ότι οι άλλοι επωφελούνται περισσότερο από εμάς, μας οδηγεί σε μια ψυχική επιβάρυνση.
Επιπλέον, η καταναλωτική συμπεριφορά κατά τη διάρκεια της Black Friday μπορεί να οδηγήσει σε ακραίες συμπεριφορές. Έρευνες έχουν δείξει ότι ορισμένοι καταναλωτές επιδεικνύουν επιθετικότητα, βρισιές ή ακόμη και αρπαγή προϊόντων από τα χέρια άλλων ανθρώπων.
Ωστόσο, ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι οι αγορές μπορούν επίσης να βελτιώσουν τη διάθεσή μας. Μετά την αγορά ενός προϊόντος, αισθανόμαστε χαρούμενοι και έχουμε την αίσθηση του ελέγχου. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι οι αγορές είναι μια επιστημονικά αποδεκτή μέθοδος ψυχοθεραπείας.
Για να αποφύγουμε τις υπερβολές κατά τη διάρκεια της Black Friday, μπορούμε να ακολουθήσουμε κάποιες συμβουλές. Καταρχάς, να προσέξουμε την αίσθηση της βιασύνης και να σκεφτούμε καλά αν έχουμε πραγματική ανάγκη για ένα προϊόν πριν το αγοράσουμε. Επίσης, να επανεξετάσουμε τον προϋπολογισμό μας και να έχουμε καθορίσει εκ των προτέρων πόσα χρήματα είμαστε έτοιμοι να ξοδέψουμε. Ακόμη, να αποφύγουμε την πείρα να αγοράσουμε περιττά προϊόντα μόνο και μόνο επειδή είναι σε προσφορά. Τέλος, να αναζητήσουμε εναλλακτικές μορφές απόλαυσης και ευχαρίστησης που δεν συνδέονται με τις αγορές.
Η Black Friday μπορεί να είναι μια φανταστική ευκαιρία να κάνουμε αγορές σε ελκυστικές τιμές, αλλά πρέπει να θυμόμαστε ότι η ψυχική μας υγεία είναι εξίσου σημαντική. Ακολουθώντας τις παραπάνω συμβουλές, μπορούμε να απολαύσουμε τις αγορές μας χωρίς να αφήνουμε να πάρουν τον έλεγχο της ψυχολογίας μας.
