Υποψιαζόμαστε αν ο Λέων Τολστόι, όταν έγραφε τα λόγια αυτά, προβλέπει πόσες γενιές θα αγκαλιάζουν το “Πόλεμος και Ειρήνη”. Αυτό το προοδευτικό και πρωτοποριακό έργο άνοιξε νέους ορίζοντες στη λογοτεχνία με τα στοχαστικά του μέρη. Το μυθιστόρημα-ποταμός του Τολστόι απεικονίζει με σατιρική διάθεση τη φιλοβοναπαρτική ατμόσφαιρα της ρωσικής αριστοκρατίας και αναδεικνύει τον πόλεμο ως μια αποκρουστική πραγματικότητα χωρίς ρομαντισμό. Παράλληλα, δημιουργεί αξέχαστους χαρακτήρες και εξετάζει τη σχέση του ανθρώπου με την Ιστορία, αποδεικνύοντας ότι τα άτομα δεν μπορούν να κατανοήσουν και να ελέγξουν μόνα τους την πορεία των γεγονότων.
Ο Τολστόι, ως το τέλος της ζωής του, παρέμεινε ένας ευγενής με ταξική συνείδηση. Απορρίπτοντας τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό και τον καπιταλισμό, θεωρούσε ότι η δύναμη της Ρωσίας βρισκόταν στην πατριαρχικά δομημένη αριστοκρατία των γαιοκτημόνων. Ωστόσο, αντιτίθετος και στην κοινωνική αδικία, ο Τολστόι διψούσε για μια ηθική δικαίωση της ζωής. Από τα πρώτα του βήματα ως συγγραφέας, ήταν σαφές ότι αναζητούσε να κατανοήσει τη ρώσικη ζωή και να απεικονίσει την πραγματικότητά της. Με το “Πόλεμος και Ειρήνη”, ο Τολστόι προσπάθησε να υποτάξει την πραγματικότητα μέσα από τη συγγραφή. Αισθανόμενος ένταση και αδιέξοδο στην εποχή του, βρήκε την ευκαιρία να αναλύσει τη ρώσικη ζωή την εποχή των ναπολεόντειων πολέμων του 1812.
Με τη χαρακτηριστική του στιβαρή, γαλήνια πρόζα, ο Τολστόι δημιουργεί ζωντανά πορτρέτα χαρακτήρων και αποτυπώνει την ψυχογραφία της ρώσικης ψυχής. Οι δύο επικεντρωμένοι ήρωες του μυθιστορήματος, ο πρίγκιπας Αντρέι και ο κόμης Πιέρ Μπεζούχοφ, αντικατοπτρίζουν τις ιδεολογικές αναζητήσεις του Τολστόι. Το έργο ανασυνθέτει την εποποιία του 1812 και παράλληλα προσφέρει μια ψυχογραφία της ρώσικης ψυχής. Όπως έχει γράψει ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος, αυτό που θέλησε να μεταδώσει ο Τολστόι είναι το μαγικό ραβδί του παραμυθιού και το μυστικό της αδελφότητας των ανθρώπων. Μέσα από την έννοια της αδελφότητας, μπορούμε να κατανοήσουμε τη φρίκη του πολέμου και να επιζητήσουμε την αρμονία και την ισορροπία στη ζωή μας.
Το “Πόλεμος και Ειρήνη” παραμένει ένα αδιαχώριστο μέρος των γενεών μας. Μαγεύει τους αναγνώστες, τους κάνει να κλάψουν, να χαρούν και να αγαπήσουν τη ζωή. Ήταν ένα έργο γραμμένο για την αιωνιότητα και προσφέρει μια αίσθηση ενότητας και αρμονίας. Ας αγκαλιάσουμε αυτήν την κληρονομιά και ας δροσίσουμε την ψυχή μας με τη σοφία και την αλήθεια που βρίσκονται μέσα σε αυτό το αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
